Copa-Cogeca nt. kwestionariusza KE dot. planu awaryjnego w zakresie zaopatrzenia w żywność i bezpieczeństwa żywnościowego
Opinie Copa i Cogeca na temat mapy drogowej w sprawie planu awaryjnego w celu zapewnienia zaopatrzenia w żywność i bezpieczeństwa żywnościowego
W trosce o integralność Unii zasadnicze znaczenie ma stosowanie wspólnego i skoordynowanego podejścia na szczeblu UE. Podejście to musi opierać się na zasadach dobrze funkcjonującego jednolitego rynku, solidarności, zrozumienia i elastyczności, z których wszystkie doprowadzą nas do ożywienia gospodarczego Unii.
Pomimo pandemii COVID-19 unijni rolnicy i spółdzielnie rolnicze byli w stanie utrzymać stałe dostawy bezpiecznej, wysokiej jakości i pożywnej żywności dla obywateli w całej UE, zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo żywnościowe. Wymagało to ciężkiej pracy i wyrzeczeń w całym łańcuchu dostaw żywności. Sukces wspólnej polityki rolnej i odporność wykazana przez łańcuch rolno-spożywczy muszą zostać uznane i lepiej odzwierciedlone w politykach UE, w tym w strategii „od pola do stołu” (F2F) i ogólnie w Europejskim Zielonym Ładzie.
Wszelkie polityki, które jednostronnie osłabiają konkurencyjność europejskich systemów żywnościowych i rolnictwa, należy unikać lub kompensować innymi politykami (np. mechanizmami dostosowania granic węglowych lub innymi odpowiednimi mechanizmami).
Jak przyznała Komisja, „chociaż łańcuch dostaw żywności w UE był ogólnie odporny, niektóre określone sektory, produkty i grupy pracowników ucierpiały z powodu większej presji w wyniku kryzysu. Sektory znalazły się pod presją z powodu niedoborów kadrowych, czy to z powodu zamknięć, braku dostępu do pracowników transgranicznych lub sezonowych, ograniczeń dotyczących warunków pracy czy epidemii COVID-19 (w szczególności w niektórych zakładach przetwórczych), a także wyzwań w magazynach produkcyjnych (np. akwakultura). Presja wynikała również z prawie z dnia na dzień zniknięcia dużych części głównych źródeł popytu dla tych sektorów lub produktów, w szczególności z restauracji, hoteli i gastronomii, a także z ograniczeń w poruszaniu się i nowych wymogów sanitarnych ”.
Uznajemy, że poprzednie środki podjęte przez Komisję i państwa członkowskie (np. zielone pasy, wytyczne dla pracowników sezonowych, środki rynkowe) oraz przygotowania poczynione przez łańcuch rolno-spożywczy pomogły w funkcjonowaniu jednolitego rynku.
Pomimo pewnych początkowych wąskich gardeł na wczesnych etapach kryzysu, stosunki między partnerami w łańcuchu żywnościowym były silne, a współpraca z władzami państw członkowskich i Komisją była dobra.
Chociaż z zadowoleniem przyjęliśmy początkowy pakiet Komisji dotyczący zarządzania rynkiem, należało i trzeba zrobić więcej. Obecne wyjątkowe okoliczności wymagają dodatkowych wyjątkowych środków. Konieczne jest przyznanie odpowiedniego poziomu wsparcia, które musi pochodzić spoza budżetu WPR. Chociaż podjęte środki zarządzania rynkiem zostały przyjęte z zadowoleniem, nie były one wystarczające, aby wesprzeć wszystkie dotknięte sektory.
Średnio- i długoterminowa reakcja Unii na pandemię musi opierać się na solidnych i wytrzymałych rozwiązaniach, które uwzględniają zrównoważony rozwój, zmianę klimatu i lepszą ochronę różnorodności biologicznej.
Musi również nadal dążyć do usprawnienia jednolitego rynku Unii i funkcjonowania łańcucha dostaw żywności. Jest to również prawdziwe i fundamentalne dla rolników, właścicieli lasów i ich spółdzielni, ponieważ nadal dostarczają oni produkty rolno-spożywcze i błonnik konsumentom w UE, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo żywnościowe.
W tym kontekście kluczowe znaczenie ma zapewnienie europejskim rolnikom i spółdzielnim rolniczym warunków do kontynuowania działalności. W tym celu należy wprowadzić wszelkie środki, które mogą zabezpieczyć i zagwarantować funkcjonowanie rynków i działalności rolniczej.
Te podstawowe zasady muszą obowiązywać w normalnych warunkach, aby utrzymać sprawny i odporny europejski łańcuch dostaw żywności podczas kryzysów.
Copa i Cogeca z zadowoleniem przyjmują fakt, że strategia „od pola do stołu” przewiduje opracowanie przez Komisję planu awaryjnego. Ma to być uruchamiane w przypadku kryzysu, który wpływa na cały system żywnościowy UE lub jego część i zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu UE.
Dlatego popieramy ustanowienie w tym kontekście skoordynowanego mechanizmu gotowości i reagowania na sytuacje kryzysowe. Mechanizm ten powinien zapewniać, między innymi, dobre funkcjonowanie jednolitego rynku i bezpieczeństwo żywnościowe.
Ponadto uważamy, że w tych ramach konieczne jest dokonanie oceny ex ante wszystkich działań ograniczających konkurencyjność europejskiego sektora rolnego, a także funkcjonowanie jednolitego rynku UE.
Zakres tego planu awaryjnego, jak również zaangażowanych podmiotów, powinien być jasno określony w celu zapewnienia jego właściwej realizacji.
Plan ten należy również zaprojektować tak, aby można go było dostosować do kryzysów o innym charakterze niż COVID-19, które zakłócają łańcuch pokarmowy (np. poważny incydent, który może wpłynąć na dostawy energii). Musi być w stanie dostosować się do specyfiki różnych kryzysów.
Europejscy rolnicy i spółdzielnie rolnicze uważają, że plan awaryjny powinien obejmować następujące zasady i przepisy:
- wytyczne Komisji dotyczące zapewnienia wydajnego łańcucha dostaw żywności, a co za tym idzie bezpieczeństwa żywnościowego;
- zielone pasy umożliwiające przepływ żywności w całej Europie, oparte na wyznaczonych kluczowych przejściach granicznych,
- pracownicy sezonowi kwalifikujący się jako „pracownicy krytyczni” w celu zapewnienia wsparcia dla sektora spożywczego (zapewnienie, że pracownicy mobilni, którzy kwalifikują się jako krytyczni w walce z pandemią koronawirusa, mogą dotrzeć do ich miejsca pracy),
- możliwości ułatwienia rolnikom dostępu do alternatywnej siły roboczej, w tym przyciągnięcie pracowników zwolnionych z innych sektorów (np. usług);
- zapewnienie przejrzystości rynku poprzez dostarczanie aktualnych informacji rynkowych. Może to pomóc w zapobieganiu panice kupowania i budowaniu zaufania na rynkach;
- unikanie ograniczeń handlowych. Ograniczenia eksportowe zwiększają niestabilność na rynkach światowych i osłabiają podaż, szczególnie w krajach bardziej narażonych na wahania cen;
- zwiększenie ułatwień handlowych i logistyki. Narzędzia cyfrowe mogą pomóc w usprawnieniu procedur granicznych, na przykład zezwalając na elektroniczne kopie świadectw sanitarnych i fitosanitarnych;
- wiarygodne informacje dotyczące zdrowia publicznego dostarczane na czas przez władze publiczne, takie jak ESFA, WHO i ECDC.
