MRiRW - obowiązujące przepisy regulują kwestię weryfikacji okoliczności osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego
W odpowiedzi na pismo KRIR z ►dn. 17.05.2021 r., w sprawie zmiany przepisów w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi, umożliwiających weryfikację osobistego prowadzenia gospodarstw rodzinnych przez dzierżawców nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP lub „Zasób”), resort rolnictwa (w piśmie z ►dn. 29.06.2021 r.) przekazałl poniższe wyjaśnienia.
"W pierwszej kolejności należy wskazać, że KOWR realizuje różnego rodzaju zadania określone przepisami prawa. Jednym z tych zadań jest gospodarowanie mieniem wchodzącym w skład ZWRSP. Na podstawie bowiem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (DzU z 2020 r. poz. 2243), Skarb Państwa powierzył KOWR wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia, o którym mowa w art. 1 i 2 tej ustawy. Z kolei, zgodnie z art. 5 ust. 2 powołanej ustawy, KOWR, obejmując we władanie powierzone składniki mienia Skarbu Państwa, wykonuje we własnym imieniu prawa i obowiązki z nimi związane w stosunku do osób trzecich, jak również we własnym imieniu wykonuje związane z tymi składnikami obowiązki publicznoprawne. W szczególności, zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, KOWR gospodaruje Zasobem w pierwszej kolejności w drodze wydzierżawiania albo sprzedaży nieruchomości rolnych na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych.
Odnosząc się do dołączonej do wystąpienia Pana Prezesa propozycji Dolnośląskiej Izby Rolniczej, aby wprowadzić regulację prawną, dającą komisji przetargowej prawo do zażądania od uczestnika przetargu dokumentacji potwierdzającej aktywne i osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego, tj. dowodów zakupu materiału siewnego, dokumentów potwierdzających otrzymywanie dopłat bezpośrednich, decyzji o zwrocie akcyzy itp., trzeba podkreślić, że budzi ona szereg wątpliwości. Obecnie obowiązujące przepisy prawa nie wykluczają możliwości zlecania przez rolnika usług związanych z uprawą gruntów (co warte podkreślenia, zlecanie takich usług, w przypadku rolników dzierżawiących grunty ZWRSP, nie wymaga uzyskania zgody KOWR). Rolnicy nie są również zobowiązani do dokonywania zakupów wyłącznie na podstawie faktur lub innych dokumentów imiennych. Materiał siewny może być nabywany przez rolników na podstawie paragonu lub na zasadzie wymiany barterowej lub w inny sposób, który nie musi być udokumentowany.
Dodatkowo, podkreślenia wymaga fakt, iż KOWR nie posiada uprawnień do przeprowadzania kontroli w prywatnych gospodarstwach rolnych (poza tymi, które wynikają z przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, DzU z 2020 r. poz. 1655, z późn. zm., ale które są ściśle związane z realizacją przez KOWR zadań związanych ze sprawdzeniem realizacji zobowiązań podejmowanych w procesie nabywania nieruchomości rolnych na rynku prywatnym). Może jedynie prowadzić kontrole w ramach sprawowanego nadzoru właścicielskiego w odniesieniu do wydzierżawionych nieruchomości Zasobu. Dlatego też przedstawione propozycje Dolnośląskiej Izby Rolniczej w tej kwestii wydają się zbyt daleko idącą ingerencją w prowadzenie prywatnych gospodarstw rolnych przez osoby fizyczne.
Należy podkreślić, że w przypadku organizacji przetargów ograniczonych do rolników indywidualnych, uczestnicy takiego przetargu muszą posiadać status rolnika indywidualnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, którego posiadanie jest warunkiem uczestnictwa w tych przetargach. Jednym z warunków kwalifikacji jest osobiste prowadzenie gospodarstwa. Osoby zainteresowane udziałem w przetargu składają oświadczenia o osobistym prowadzeniu gospodarstwa pod rygorem odpowiedzialności karnej za oświadczenie nieprawdy. Należy wobec tego przyjąć, że obowiązujące przepisy regulują kwestię weryfikacji okoliczności osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego."
