MRiRW: gdzie szukać opracowań nt. RHD
W odpowiedzi na wniosek samorządu rolniczego (►pismo z dn. 06.09.2021 r.) ws. opracowania instrukcji dotyczącej prowadzenia rolniczego handlu detalicznego i przeszkolenia doradców rolniczych, w ►piśmie z dn. 22.09.2021 r. resort rolnictwa przekazał następujące informacje.
"Na temat tworzenia i rozwoju tzw. „krótkich łańcuchów dostaw” oraz przetwórstwa żywności na małą skalę w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD) zostało dotychczas opracowanych wiele materiałów, które są powszechnie dostępne. Informacje na temat prowadzenia RHD są umieszczone, np. na stronach internetowych:
1) Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
- materiał pt. „Rolniczy handel detaliczny – informacje podstawowe”; podpliki: „Rolniczy handel detaliczny – informacje podstawowe”, „Rolniczy handel detaliczny – informacje dotyczące oznakowania”, „Rolniczy handel detaliczny – pytania i odpowiedzi” oraz prezentacje;
►https://www.gov.pl/web/rolnictwo/rolniczy-handel-detaliczny-informacjepodstawowe;
- broszura pt.: „Żywność prosto z gospodarstwa - źródłem dochodu rolników. Jak rozpocząć produkcję i sprzedaż żywności z własnego gospodarstwa?”;
►https://www.gov.pl/web/rolnictwo/zywnosc-prosto-z-gospodarstwa---zrodlem-dochodu-rolnikow;
2) Głównego Inspektoratu Weterynarii:
materiał pt. „Rolniczy handel detaliczny” zawierający m.in. przykładowe wzory wniosków o wpis do rejestru zakładów, informacje o wymaganiach weterynaryjnych oraz linki do obowiązujących przepisów prawa,
►https://www.wetgiw.gov.pl/handel-eksport-import/rolniczy-handel-detaliczny;
3) Głównego Inspektoratu Sanitarnego: materiał pt. „Rolniczy handel detaliczny” i opracowanie pt. „Wytyczne Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej przy produkcji żywności niezwierzęcego pochodzenia w warunkach domowych z wykorzystaniem surowców roślinnych z własnych upraw oraz w ramach rolniczego handlu detalicznego”,
►https://www.gov.pl/web/gis/rolniczy-handel-detaliczny.
4) Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie:
opracowanie pt. „Przykłady organizacji krótkich łańcuchów dostaw żywności”
►https://www.cdr.gov.pl/transferwiedzy/broszury-publikacje.
Dodatkowe informacje na temat wymagań z zakresu higieny i bezpieczeństwa żywności odnoszących się m.in. do podmiotów prowadzących RHD zawarte są w dokumentach Komisji Europejskiej takich jak:
„Wytyczne dotyczące wykonania niektórych przepisów rozporządzenia (WE) nr 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych”;
►https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/biosafety_fh_legis_guidance_reg-2004-852_pl.pdf,
„Dokument roboczy służb Komisji w sprawie interpretacji niektórych przepisów dotyczących elastyczności, przewidzianych w regulacjach prawnych w sprawie higieny. Najczęściej zadawane pytania. Wytyczne dla przedsiębiorstw sektora spożywczego”;
►https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/biosafety-hygiene-faq_all_business_pl.pdf,
„Zawiadomienie Komisji w sprawie wytycznych dotyczących wdrażania systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności obejmujących programy warunków wstępnych i procedury oparte na zasadach HACCP, uwzględniając ułatwienia/elastyczność w zakresie wdrażania w niektórych przedsiębiorstwach spożywczych” (Dz.Urz. UE C 278 z 30.07.2016, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 59, str. 1);
►https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016XC0730(01)&from=EN.
Rolnicy mogą również zasięgnąć porad lub informacji dotyczących prowadzenia RHD w ośrodkach doradztwa rolniczego lub w zakresie przepisów prawa żywnościowego - u właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsce prowadzenia działalności powiatowego lekarza weterynarii albo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
Dodatkowo, należy podkreślić, że w wielu państwach członkowskich UE zostały opracowywane wytyczne/poradniki dobrej praktyki dla podmiotów, w tym rolników, produkujących żywność na małą skalę w celu jej wprowadzenia na rynek. Takie poradniki, zgodnie z przepisami unijnymi, powinny być opracowywane i upowszechniane przez szeroko traktowane sektory spożywcze (np. organizacje skupiające producentów czy inne organizacje skupiające rolników) oraz podlegają ocenie przez właściwe organy państw członkowskich UE. W Polsce organami oceniającymi krajowe wytyczne dobrej praktyki, na etapie ich projektowania, są odpowiednio Główny Lekarz Weterynarii oraz Główny Inspektor Sanitarny. Pozytywnie zaopiniowane krajowe wytyczne są następnie przekazywane Komisji Europejskiej, która posiada system ich rejestracji dostępny pod adresem:
►https://webgate.ec.europa.eu/dyna/hygienelegislation.
Uwzględniając powyższe, o ile dostępne informacje i opracowania nt. RHD nie są z punktu widzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych wystarczające, proponuję rozważenie przez tę instytucję podjęcia inicjatywy opracowania stosownych wytycznych krajowych, które byłyby odzwierciedleniem potrzeb zgłoszonych przez Pana w tym zakresie.
Z kolei w odniesieniu do kwestii przeszkolenia doradców rolniczych, uprzejmie informuję, że obecnie trwa nabór na wyłonienie wykonawców dla kompleksowej organizacji i przeprowadzenia bezpłatnych studiów podyplomowych pod nazwą „Przetwórstwo rolno-spożywcze w gospodarstwie rolnym” dla dwustu doradców rolniczych.
Uczestnikami tych studiów będą doradcy rolniczy, zatrudnieni w wojewódzkich ośrodkach doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, izbach rolniczych oraz prywatnych podmiotach doradczych lub prowadzący działalność w zakresie doradztwa rolniczego w ramach samozatrudnienia.
Ponadto, Centrum Doradztwa Rolniczego, jako instytucja odpowiedzialna za doskonalenie zawodowe doradców rolniczych, w roku 2021 zaplanowało:
1) dwa webinaria: „Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich” oraz „Produkty lokalne w krótkich łańcuchach dostaw”,
2) trzy szkolenia: „Organizacja rynków lokalnych i systemów Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności szansą dla rozwoju potencjału małych gospodarstw rolnych na rynku żywności”, „Przetwórstwo w gospodarstwie rolnym” „Sprzedaż żywności z gospodarstw rolnych - narzędzia internetowe”,
3) wydanie broszury pt. „Możliwości skracania łańcuchów żywieniowych pomiędzy konsumentem a producentem w zakresie działań zbiorowych producentów i konsumentów, które zwiększają sprzedaż żywności z gospodarstwa”.
Informuję również, że wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego wspierają rolniczy handel detaliczny poprzez platformę polskiebazarek.pl, która została utworzona w okresie pandemii COVID-19 w celu wsparcia w sprzedaży żywności przez rolników poprzez nawiązywanie bezpośrednich kontaktów z konsumentami. E-bazarek funkcjonuje już od półtora roku; można na nim bezpłatnie zamieszczać ogłoszenia o sprzedaży i promocji swoich produktów (obecnie jest to ok. 23 tys. ofert). Szczególnie warty podkreślenia jest fakt, że dzięki takiemu działaniu konsument płaci dokładnie tyle, ile proponuje rolnik - bez marży pobieranej przez pośredników.
Zagadnienia, o których mowa w Pana piśmie, znajdują się także wśród priorytetów działalności doradczej na 2022 r. przekazanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wszystkim jednostkom doradztwa rolniczego (ODR-om i CDR), w brzmieniu: „produkcja żywności w gospodarstwie i wprowadzanie jej na rynek na małą skalę, w tym w ramach takich form działalności jak: rolniczy handel detaliczny, działalność marginalna, lokalna i ograniczona, sprzedaż bezpośrednia oraz rzeźnie o małej zdolności produkcyjnej położone na terenie gospodarstwa”.
