2014-01-31(193)
Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin COM(2013) 267 (dokument w języku polskim).
Prosimy o przesyłanie opinii do 12 lutego 2014 r.
Sprawy związane ze zdrowiem roślin były do tej pory regulowane na poziomie Unii Europejskiej postanowieniami dyrektywy Rady nr 2000/29/WE z dnia 8 maja 2000 r. w sprawie środków ochronnych przed wprowadzaniem do Wspólnoty organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych i przed ich rozprzestrzenianiem się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE L 169 z 10.07.2000, str. 1, z późn. zm.; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 29, str. 258, z późn. zm.).
Postanowienia dyrektywy 2000/29/WE były wielokrotnie nowelizowane, co wpłynęło negatywnie na spójność tekstu tego aktu prawnego. Ponadto, po ponad 10 latach obowiązywania postanowień dyrektywy, możliwe było dokonanie analizy skuteczności przyjętych w niej rozwiązań, w szczególności w odniesieniu do zapewnienia bezpieczeństwa fitosanitarnego Unii Europejskiej.
Dokonana analiza wykazała, że w wielu obszarach dotychczasowe regulacje wymagają zmiany. Dotyczy to m.in. przepisów regulujących zasady importu do Unii Europejskiej towarów pochodzenia roślinnego, pochodzących z państw trzecich. Dotychczasowe przepisy unijne należały do najbardziej liberalnych na świecie – w przepisach Unii Europejskiej określona została bowiem stosunkowo wąska lista towarów, których wprowadzanie na obszar Unii Europejskiej jest zabronione, jak również towarów, które w przypadku importu muszą spełniać wymagania specjalne dotyczące ich bezpieczeństwa fitosanitarnego oraz być zaopatrzone w świadectwo fitosanitarne. Import pozostałych towarów nie podlegał żadnym ograniczeniom. Powodowało to, że Unia Europejska pozostawała narażona na zagrożenia fitosanitarne, związane z importem „nowych” towarów, które nie były wcześniej przedmiotem importu. W ich przypadku, ewentualne dodatkowe środki fitosanitarne były podejmowane dopiero po kilkakrotnych stwierdzeniu porażenia ich przez organizmy kwarantannowe. W związku z powyższym projektowany akt prawny przewiduje możliwość przyjmowania przez Komisję Europejską tymczasowych środków fitosanitarnych dotyczących wprowadzania i przemieszczania na terytorium Unii Europejskiej pochodzących z państw trzecich roślin przeznaczonych do sadzenia, w odniesieniu do których brak jest doświadczenia fitosanitarnego oraz wiedzy o zagrożeniach jakie mogą one stanowić. Rozwiązanie to w istotny sposób przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa fitosanitarnego Unii Europejskiej.
Projektowane rozporządzenie rewiduje przepisy dotyczące stref chronionych, ustanawianych na obszarze Unii Europejskiej w odniesieniu do określonych organizmów kwarantannowych. Obszary te, ze względu na to iż były wolne od określonych organizmów szkodliwych dla roślin, podlegały szczególnej ochronie. Projektowane rozporządzenie w bardziej szczegółowy, niż przepisy dotychczasowe, sposób reguluje zasady ustanawiania i znoszenia stref chronionych. Ograniczy to ryzyko, iż strefy takie będą utrzymywane w sposób nieuzasadniony.
Projektowane rozporządzenie ujednolici także zasady wydawania przez poszczególne państwa członkowskie paszportów roślin, dokumentów wydawanych dla określonych roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów przemieszczanych w obrębie Unii Europejskiej, potwierdzających, że nie stwarzają one ryzyka fitosanitarnego. Obecnie postanowienia dyrektywy 2000/29/WE, dotyczące wydawania paszportów roślin, nie były w jednakowy sposób interpretowane przez poszczególne państwa członkowskie.
Przepisy projektowanego rozporządzenie w lepszy sposób niż dotychczasowe korespondują także z przepisami z zakresu nasiennictwa.
Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin COM(2013) 267
Pismo Ministerstwa Rolnictwa z prośbą o opinię w sprawie proponowanych przez Komisję Europejską nowych przepisów dotyczących ochrony roślin przed agrofagami
Zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej zasady importu towarów pochodzenia roś linnego do Unii Europejskiej z państw trzecich nie ulegną istotnym zmianom i opierać się będą na tzw. "liście negatywnej", Oznacza to, że w przypadku towarów, dla których udowodnione zostało, iż stwarzają one ryzyko fitosanitarne, możliwe będzie wprowadzenie m zakazu ich importu do Unii Europejskiej lub u zależnie nie ich wprowadzania od spełnienia dodatkowych wymagań fitosanitrnych. Jedynie w przypadku roślin przeznaczonych do sadzenia, projektowane przepisy przewidują możliwość przyjęcia przez Komisję Europejską, w porozumieniu z państwami członkowskimi, tymczasowych ograniczeń w imporcie, jeżeli nie jest znane zagrożenie fitosanitarne jakie rośliny te mogą stwarzać [przepisy art. 47 projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin [COM(2013)267 final].
W trakcie prac nad projektowanym rozporządzeniem pojawiły się propozycje całkowitej zmiany dotychczasowych zasad importu towarów do Unii Europejskiej i oparcie ich na tzw. "liście pozytywnej". Oznaczałoby to, iż import do Unii Europejskiej byłby możliwy tylko dla towarów, dla których oceniony został poziom ryzyka fitosanitarnego.
Rozwiązanie takie, zapewniające wyższy poziom bezpieczeństwa fitosanitarnego Unii Europejskiej niż regulacje dotychczasowe, może jednak stwarzać utrudnienia w imporcie - import "nowych towarów", lub pochodzących z "nowych kierunków" byłby możliwy dopiero po dokonaniu przez Komisję Europejską analizy ryzyka m.in. na podstawie danych przekazanych przez państwo trzecie, co może być czasochłonne.
Jedna z propozycji zakłada przeprowadzenie w trakcie 3 letniego okresu vacatio legis dla projektowanego rozporządzenia oceny wszystkich "kierunków" importu towarów stwarzających potencjalne zagrożenie fitosanitarne, oraz docelowo podział importowanych towarów na trzy kategorie:
- towary, których import do UE jest zabroniony,
- towary, których import do UE jest dopuszczony pod warunkiem przeprowadzenia granicznej kontroli fitosanitarnej,
- towary, których import do UE jest dopuszczony bez dodatkowych wymagań fitosanitarnych.
Kolejna z propozycji, o charakterze "kompromisowym", łączy elementy pierwszej z propozycji z rozwiązaniami przedstawionymi przez Komisję Europejską. Zakłada ona, aby import na zasadnie tzw. "listy pozytywnej" dotyczył jedynie drzew i krzewów przeznaczonych do sadzenia. Obszary leśne, ze względ u na trudności w ich odtworzeniu w przypadku zniszczenia przez organizmy szkodliwe dla roślin, powinny być bowiem objęte szczególną ochroną.
Mając powyższe na uwadze, proszę o opinię dotyczącą opisanych wyżej propozycji uregulowania zasad importu do Unii Europejskiej towarów pochodzenia roślinnego.
Ze względu na dynamikę prac nad nowymi przepisami Unii Europejskiej odpowiedź proszę udzielić do dnia 14 lutego br.
Podsekretarz Stanu MRiRW
Krystyna Gurbiel
