Odpowiedzi resortu rolnictwa na wnioski WZ MIR
W piśmie z dn. 20 lutego br., sygnowanym przez podsekretarza stanu w MRiRW Rafała Romanowskiego, otrzymaliśmy odpowiedzi na wnioski zgłszone przez WZ MIR podczas posiedzenia, które odbyło się 11 grudnia 2017 r.
1. Odnośnie wniosku o organizację obowiązkowych dyżurów lekarzy weterynarii w celu rozwiązania poważnego problemu jakim jest brak opieki weterynaryjnej w dni wolne od pracy:
(...) w rozdziale 4 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o zakładach leczniczych dla zwierząt (t.j. DzU z 2017 r. poz. 188) określono zasady świadczenia usług weterynaryjnych. Zgodnie z art. 24 ust. 1 i 2 tej ustawy, rozkład godzin pracy zakładów leczniczych dla zwierząt ma uwzględniać potrzeby ludności, a zadaniem właściwej terytorialnie okręgowej rady lekarsko-weterynaryjnej jest w razie potrzeby ustalenie rozkładu godzin prac) zakładów leczniczych dla zwierząt na jej terenie. Właściwa okręgowa rada lekarsko-weterynaryjna obowiązana jest uwzględnić dostępność usług weterynaryjnych w porze nocnej, w święta i w dni wolne od pracy. Zaznaczyć należy, że lekarz weterynarii. zgodnie z art. 26 powyższej ustawy, może odmówić świadczenia usługi lekarsko weterynaryjnej, ale równocześnie obowiązany jest do udzielenia posiadaczowi zwierzęcia informacji o możliwości uzyskania pomocy weterynaryjnej w innym zakładzie leczniczym dla zwierząt.
2. W kwestii obciążania kosztami funkcjonowania funduszy promocji mięsa rzeźni, które sprzedają mięso i jego przetwory, a nie producentów:
(...) przetwórcy zobowiązani są na mocy ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktow rolno-spożywczych (DzU z 2015 r. poz. 2122 oraz z 2016 r. poz. 2170) do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na poszczególne fundusze, a także do składania deklaracji Dyrektorowi Generalnemu Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, w których wykazują wysokość zobowiązania na rzecz danego funduszu. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy ponoszą koszty związane z obsługą wpłat na fundusze, tj. koszty o charakterze operacyjnym (koszty wynagrodzenia pracowników, opłaty bankowe, koszty prowadzenia księgowości). Ponadto należy zauważyć, że przetwórcy jako podmioty zobowiązane do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na poszczególne fundusze, podlegają przepisom działu III Zobowiązania podatkowe i działu VI Kontrola podatkowa ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. W myśl przepisów Ordynacji podatkówej, przedsiębiorcy odpowiadają całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki, a także poddawani są kontroli podatkowej celem sprawdzenia, czy wywiązują się z ww. obowiązków wynikających z ustawy o funduszach promocji. Jak wynika z powyższego, konsekwencje niewywiązywania się ze zobowiązań wynikających z ustawy o funduszach promocji ponoszą bezpośrednio przetwórcy.
W dniu 1 stycznia 2017 r. weszly w życie znowelizowane przepisy ustawy o funduszach promocji. Jedną z kluczowych zmian w tej ustawie jest zmiana składu komisji zarządzających zapewniająca przedstawicielom producentów produktów rolno-spożywczych znaczącą przewagę. Taka zmiana ma na celu umożliwienie przedstawicielom środowiska, z którego wpłaty na fundusze promocji pochodzą, większy wpływ na sposób wydatkowania środków tych funduszy. Zwiększono liczbę przedstawicieli producentów z 4 do 5. natomiast zmniejszono liczbę przetwórców z 4 do 3 (udział przedstawiciela KRIR nie zmienił się). Zmiana ta nie miała wpływu na zwiększenie, ani zmniejszenie ogólnej liczby członków komisji zarządzających funduszy promocji, a jedynie zmieniła proporcję pomiędzy liczbą producentów a liczbą przetwórców, dając większą przewagę niż dotychczas przedstawicielom podmiotów, od których wpłaty na fundusze promocji pochodzą.
Celem nowelizacji była ponadto zmiana sposobu wykorzystania środków funduszy promocji produktów rolno-spożywczych, tak aby środki te w większym stopniu wspierały podmioty, od których wpłaty na fundusze promocji pochodzą (producentów produktów rolnych).
3. W sprawie jednoznacznej interpretacji przepisów regulujących budowę hal z przykryciem namiotowym (plandeką) do celów rolniczych takich jak: hodowla zwierząt, zadaszenie maszyn, przechowywanie słomy, siana:
(...) kwestie dotyczące projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych uregulowane są w ustawie z dnia i lipca 1991 r. Prawo budowlane (DzU z 2017 r., poz. 1332), której interpretacja należy do właściwości ministra do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi jedynie na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane, wydaje rozporządzenie wykonawcze, określające warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie, a następnie je realizuje w zakresie określonym w art. 9 ustawy (wydawanie zgody na odstępstwa od tych warunków).
Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budowli rolniczych lub ich części, a także związanych z nimi urządzeń budowlanych. Za budowle rolnicze w myśl rozporządzenia rozumie się budowle dla potrzeb rolnictwa i przechowalnictwa produktów rolnych, w szczególności takie jak: zamknięte zbiorniki na płynne odchody zwierzęce, płyty do składowania obornika, silosy na kiszonki, silosy na zboże i pasze, komory fermentacyjne i zbiorniki biogazu rolniczego.
4. Odnośnie do wniosku w sprawie zatrudniania cudzoziemców w gospodarstwie rolnym (MIR wnioskowała o skrócenie okresu oczekiwania obcokrajowca na możliwość podjęcia pracy do 2 dni od chwili zgłoszenia do Urzędu Pracy. Obowiązujące prawo dopuszcza podjęcie pracy przez cudzoziemca po 7 dniach od chwili zgłoszenia do Urzędu. W tym czasie nie może on podjąć pracy, ponieważ w razie kontroli Służby Granicznej grozi za to pracodawcy wysoka kara pieniężna, a cudzoziemcowi deportacja):
(...) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 26 stycznia 2018 r. zwrócił się do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o udzielenie Krajowej Radzie Izb Rolniczych wyjaśnień w tej kwestii.
5. W sprawie wniosku dotyczącego możliwości podpisywania umów kontraktacji warzyw i owoców bezpośrednio z producentem (rolnikiem):
(...) zgodnie z § 1 art. 613 Kodeksu Cywilnego przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenie dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spelnienia takiego świadczenia. Zatem stronami umowy kontraktacyjnej są producent rolny i nabywca produktów rolnych. Zawieranie umów kontraktacyjnych nie jest obligatoryjne.
Natomiast obligatoryjny wymóg zawarcia umowy pomiędzy producentem produktów rolnych, a pierwszym nabywcą zawarty jest w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektotych rynków rolnych (DzU z 2017 r. poz. 1006 z późn. zm.) stosowanych na podstawie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007. Obowiązek zawarcia ww. umowy dotyczy sektorów produktów rolnych: zboża, burak cukrowy, mleko surowe, chmiel, len i konopie, owoce i warzywa, tytoń, wołowina i cielęcina, wieprzowina, baranina i kozina, jaja, mięso drobiowe. Umowa musi spelniać warunki określone odpowiednio w art. 125, art. 148 oraz art. 168 (w zależności od produktu) ww. rozporządzenia nr 1308/2013 tj.:
a) jest sporządzana przed dostawą;
b) jest sporządzona w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej: oraz
c) zawiera w szczególności następujące elementy:
(I) cenę do zapłaty za dostawę, która:
- jest niezmienna i określona w umowie; lub
- jest obliczana poprzez pałączenie różnych czynników określonych w umowie, które mogą obejmować wskaźniki rynku odzwierciedlające zmiany warunków na rynku, dostarczoną ilość oraz jakość lub skład dostarczonych produktów rolnych;
(II) ilość i jakość odnośnych produktów, które można dostarczyć lub które muszą zostać dostarczone, wraz z terminem takich dostaw;
(III) okres obowiązywania umowy, który może być ograniczony lub nieograniczony, z klauzulami dotyczącymi rozwiązania urnowy;
(IV) szczególy dotyczące terminów i procedur płatności;
(V) ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych: oraz
(VI) przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.
Podkreślenia wymaga fakt, że wszystkie elementy umów na dostawę produktów rolnych zawieranych przez producentów z przetwórcami lub dystrybutorami są swobodnie negocjowane pomiędzy stronami.
Wymóg zawarcia umowy obowiązuje w przypadku, gdy zbywającym jest producent będący rolnikiem a nabywcą - przetwórca lub dystrybutor, który nie zbywa tych produktów rolnych bezpośrednio konsumentom finalnym.
Niezależnie czy jest to umowa kontraktacyjna, czy umowa na dostarczanie produktów rolnych, stronami umowy są producent rolny oraz bezpośredni nabywca towarów rolnych wyprodukowanych przez tego producenta.
Producenci rolni, w tym producenci owoców i warzyw, powinni dążyć do skracania łańcucha dostaw. Sposobem na wzmacnianie pozycji rolników na rynku jest tworzenie przez rolników wspólnych struktur gospodarczych w postaci grup lub organizacji producentów. Podmioty te, za nadrzędny cel swojej dzłalalności, powinny postawić sobie dążenie do konsolidacji jak największej liczby producentów rolnych celem sprostania wyzwaniom wynikającym z coraz większej zmienności relacji podażowo-popytowych na rynkach rolnych.
Wspólne działanie producentów rolnych przynosi szereg korzyści zarówno w sferze produkcji (koncentracja podaży, wspólne planowanie produkcji, dostosowanie oferty do potrzeb klientów), handlu (np. ograniczenie pośredników, obniżanie kosztów transportu), jak i zaopatrzenia (np. koncentrację popytu na środki do produkcji). Większa skala oferowanych produktów, często o lepszych parametrach jakościowych, z możliwością zachowania ciągłości dostaw odpowiednich partii oferowanych produktów, jest bardziej interesująca dla odbiorców niż oferta pojedynczego producenta. Ponadto, wspólne zarządzanie (w tym w sprawach sprzedaży produktów rolnych), wspólne inicjatywy i realizacja wspólnie określonych celów - są to cechy wyróżniające tego typu podmioty na tle innych, dostępnych form współpracy na rynku. Ich powstawanie oparte jest na podstawowej idei, jaką jest wspólne działanie, które niewątpliwie wpływa na aktywność środowiska wiejskiego i samych rolników, oraz wzmacnia pozycję rynkową podmiotów o relatywnie niższym potencjale ekonomicznym poprzez stwarzanie im możliwości szerszego uczestniczenia w obrocie gospodarczym.
► Pismo MRiRW z dn. 20.02.2018 r.
