W odpowiedzi na stanowisko Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie aktualnej sytuacji na rynku wołowiny i wieprzowiny, przyjęte na XV Posiedzeniu KRIR w dniu 25 lutego 2019 r. (przekazane do Prezesa Rady Ministrów w piśmie znak KRIR/KK/252119 z dnia 07.03.2019 r.), Minister Rolnictwa J. K. Ardanowski przekazał poniższe informacje (znak sprawy: ŻW.bhż.850.81.2019.2.db z dnia 16.04.2019 r.). 

 

Odnosząc się do postulatu dotyczącego opracowania programu naprawczego w procedurach nadzoru uboju uprzejmie informuję, że w związku z naruszeniem przepisów w jednej z rzeźni działających na terenie województwa mazowieckiego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęło prace nad rozwiązaniami prawnymi zmierzającym i do wyeliminowania ryzyka wystąpienia w przyszłości zdarzeń o podobnym charakterze. Prowadzone prace mają na celu wzmocnienie nadzoru nad ubojem zwierząt rzeźnych oraz przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju, poprzez wprowadzenie rozwiązań odnoszących się do działalności Inspekcji Weterynaryjnej (IW), jak i podmiotów przez nią nadzorowanych.

 

Bezpośrednią odpowiedzią na wydarzenia ze stycznia bieżą ce go roku są propozycje na stępujących zmian w obowiązującym prawodawstwie:

 

1) wprowadzenie obowiązku całodobowej rejestracji obrazu w rzeźniach nie będących małymi rzeźniami, to jest rzeźniami wyłączonymi na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania (Dz.Urz. UE L 303 z 18.11.2009, str. 1, z późn. zm.) z obowiązku wyznaczenia pracownika odpowiedzialnego za dobrostan zwierząt; obowiązek ten będzie obejmował miejsca wyładunku zwierząt oraz pomieszczenia do ogłuszania i wykrwawiania zwierząt; nagrania będą przechowywane przez 3 miesiące;

 

2) wprowadzenie szczegółowych zasad postępowania z paszportami i kolczykami identyfikacyjnymi zwierząt poddanych ubojowi, ubojowi z konieczności, zabitych lub padłych, w szczególności w zakresie określenia terminów i sposobów niszczenia albo unieważniania paszportów i kolczyków zwierzą t z gatunku bydło.

 

Ponadto, w celu zwiększenia efektywności i skuteczności działania IW przewiduje się ułatwienia w zakresie stosowania sankcji za naruszenia niektórych przepisów. Podwyższone zostaną kary za popełnienie wykroczenia polegające go na naruszeniu przepisów o identyfikacji i rejestracji zwierząt, natomiast dotychczasowa odpowiedzialność przewoźnika zwierząt za popełnienie wykroczenia przy transporcie zwierząt zostanie zastąpiona odpowiedzialnością administracyjną, zagrożoną sankcją w postaci kary pieniężnej nakładanej w drodze decyzji administracyjnej terenowego organu IW.

 

Poprawie skuteczności nadzoru nad bezpieczeństwem żywności pochodzenia zwierzęcego mają służyć natomiast następujące rozwiązania:

 

1) wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez posiadaczy zwierząt gospodarskich ewidencji leczenia takich zwierząt w postaci chronologicznie wypełnianej książki w miejsce dotychczasowego zbioru odrębnych dokumentów;

 

2) rozszerzenie zakresu nadzoru nad obrotem i ilością stosowanych produktów leczniczych weterynaryjnych o nadzór w gospodarstwach;

 

3) przekazanie powiatowym lekarzom weterynarii części zadań w zakresie nadzoru nad obrotem i ilością stosowanych produktów leczniczych weterynaryjnych; dotychczas właściwi w tym zakresie są wojewódzcy lekarze weterynarii.

 

Wymienione propozycje nie mają jeszcze charakteru ostatecznych rozwiązań. Prowadzone są analizy dotyczące tych propozycji, w tym ich skutków społecznych, organizacyjnych i finansowych. Nie ulega natomiast wątpliwości, że zostaną podjęte działania mające na celu zwiększenie liczby pracowników IW.

Trwają analizy niezbędne dla dokonania wyboru, spośród możliwych środków działania, rozwiązań najkorzystniejszych, właściwych dla osiągnięcia założonego celu, a przy tym najmniej uciążliwych dla podmiotów, wobec których mają być zastosowane. Prace są prowadzone z udziałem Głównego Lekarza Weterynarii oraz niektórych osób pełniących funkcje kierownicze w terenowych inspektoratach IW.

 

Natomiast w odniesieniu do postulatu dotyczącego rozwiązaniu problemu uboju z konieczności uprzejmie informuję Pana Prezesa, co następuje.

Na wstępie należy zauważyć, że przepisy prawa żywnościowego szczegółowo regulują wymagania weterynaryjne jakie powinny być spełnione przy dokonywaniu uboju z konieczności zwierząt gospodarskich kopytnych poza rzeźnią, w przypadku gdy zwierzęta te są zdrowe, ale uległy wypadkowi (np. złamały nogę, uszkodziły kręgosłup).

W przypadku podjęcia przez właściciela zwierzęcia, które uległo wypadkowi, decyzji dotyczącej uboju takiego zwierzęcia w celu pozyskania mięsa do spożycia przez ludzi, w zależności od tego czy posiadacz planuje przeznaczyć mięso do sprzedaży (wprowadzenia na rynek), czy też zamierza wykorzystać je na własne potrzeby, zastosowanie mają różne przepisy.

W przypadku gdy mięso ma być oferowane do sprzedaży, przeprowadzenie takiego uboju powinno odbywać się na zasadach i po spełnieniu warunków określonych w rozdziale VI sekcji I załącznika III do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotycząc e higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz.Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 55, z późn. zm.). W przepisach tych przewidziano, że ubój z konieczności zwierząt gospodarskich kopytnych, w przypadku gdy zwierzęta te są zdrowe, ale uległy wypadkowi, który uniemożliwił ich transport do rzeźni, z przyczyn podyktowanych ich dobrostanem, może odbyć się, pod pewnymi warunkami, poza rzeźnią, np. w miejscu utrzymywania zwierząt. Po dokonaniu uboju z konieczności tusza zwierzęcia wraz z narządami wewnętrznym i oraz oświadczeniami lekarza weterynarii i podmiotu, który utrzymywał zwierzę powinna być przewieziona do rzeźni, gdzie zostaje poddana badaniu poubojowemu przez urzędowego lekarza weterynarii zanim zostanie wprowadzona na rynek.

Dodatkowo, należy podkreślić, że w przypadku gdy zdrowe zwierzę gospodarskie (tj. świnia, owca, koza lub cielę do 6. miesiąca życia) ulegnie wypadkowi, możliwe jest również wykorzystanie mięsa z takiego zwierzęcia na użytek własny posiadacza zwierzęcia. W takim przypadku spełnione powinny być wymagania dotyczące produkcji mięsa na użytek własny określone w ustawie z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. z 2017 r. poz. 242, z późn. zm.) oraz rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz.U. z 20 16 r. poz. 885). Mięs o pozyskane z takiego uboju nie może być oferowane do sprzedaży.

W związku z powyższym, należy podkreślić, że przepisy higieniczne obowiązując e przy uboju z konieczności, umożliwiają wprowadzenie na rynek, mięsa pozyskanego ze zwierząt poddanych ubojowi z konieczności, jednakże pod warunkiem spełniania określonych wymagań, obowiązujących przy przeprowadzeniu tego uboju i pod warunkiem, że mięso zostanie ocenione jako zdatne do spożycia przez ludzi.

Regulacje dotyczące tzw. uboju z konieczności zostały określone również w przepisach rozporządzenia Rady (WE) 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas uśmiercania (Dz.Urz. UE L 303 z 18.11.2009, str. 1). W art. 19 tego rozporządzenia postanawia się, że "w przypadku uśmiercani a z konieczności posiadacz danych zwierząt podejmuje wszelkie konieczne działania, aby jak naj szybciej uśmiercić zwierzę".

Ponadto, w rozdziale l załącznika l do rozporządzeni a Rady (WE) nr 112005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniającym dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97 (Dz.Urz. WE L 3 z 5.01.2005, str. 1) określono, że zwierzęta mogą być przewożone jedynie, jeżeli są zdolne do transportu oraz, że muszą być transportowane w warunkach gwarantujących im brak zranień lub niepotrzebnego cierpienia. Zwierzęta zranione lub wykazujące słabość fizjologiczną lub patologię, nie mogą być uważane za zdolne do transportu, w szczególności, jeśli nie s ą zdolne do samodzielnego poruszania się bez bólu lub poruszania się bez pomocy.

Ponadto, Ministerstwo w dniu 9 lutego 2019 r. opublikował o na stronie internetowej Ministerstwa pod adresem: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ (w zakładce Co robimy – Informacje branżowe – Aktualności) informację skierowaną do rolników pl. ►​"Praktyczne wskazówki dla rolników w przypadku konieczności uboju zwierząt gospodarskich kopytnych poza rzeźnią". Informacja zawiera wskazówki dotyczące postępowania w przypadku, gdy zdrowe zwierzę gospodarskie, np. krowa, świnia, czy koń, ulegnie wypadkowi, np. złamie kończynę lub ulegnie innemu urazowi, który uniemożliwia mu naturalne poruszanie się i tym samym transport do rzeźni. Informacja ta została, między innymi, przesłana do 25 organizacji branżowych skupiających rolników, a także do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz do Głównego Inspektoratu Weterynarii z prośbą o jej umieszczenie na stronach internetowych tych instytucji, celem jej rozpowszechnienia wśród rolników.

 

Od nosząc się natomiast do postulatu do tyczącego opracowania nowego systemu ubezpieczeń zwierząt uprzejmie informuję Pana Prezesa, że na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2019 r. poz. 477) stosowane są z budżetu państwa dopłaty do składek producentów rolnych z tytuł u zawarcia umów ubezpieczenia od wystąpienia następujących zdarzeń losowych:

Zgodnie z ww. u stawą dopłaty z budżetu państwa do składek ubezpieczenia przysługują producentom rolnym w wysokości do 65% składki.

 

Z przepisów ww. ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich wynika obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia, co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych przez rolnika, który uzyskał płatności bezpośrednie do gruntów rolnych , tj. upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu , warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych, od zasiewu lub wysadzenia do ich zbioru, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez powódź, grad, suszę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne.

 

 

Niezależnie od powyższego, uprzejmie informuj ę Pana Prezesa, że w ramach konkursu GOSPOSTRATEG Ministerstwo pod pisało z Narodowym Centrum Badań Rozwoju umowę na realizację projektu pt.: "Ubezpieczenia gospodarcze w holistycznym zarządzaniu ryzykiem w rolnictwie zorientowanym na zrównoważenie, wdrażanie innowacji i technologii oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu".

 

Głównym celem projektu jest zaproponowanie rozwiązań zwiększających efektywność i racjonalność wydatkowania środków budżetowych w oferowane już obecnie polskim rolnikom produkty ubezpieczeniowe i poszerzenie ich listy, które po pilotażu w praktyce będą mogły stanowić podstawę do dokonania nowelizacji istniejących regulacji prawno-administracyjnych oraz wdrożenia nowych norm z tego zakresu. Dzięki temu działaniu można będzie zracjonalizować również wydatki ponoszone przez państwo na pomoc ad hoc w razie wystąpienia katastrof naturalnych (m.in. kredyty klęskowe, dotacje na odtwarzanie produkcji rolniczej). Zaprojektowane produkty ubezpieczeniowe staną się składnikiem szerszej konstrukcji systemu holistycznego zarządzania ryzykiem w polskim rolnictwie. To drugi główny cel tego projektu. Holistyczna koncepcja zarządzania ryzykiem w rolnictwie, wg OECD to taka, która ujmuje możliwie wszystkie ryzyka, ich relacje i wzajemne interakcje, przepływy informacji między interesariuszami oraz różne formy partnerstwa publicznoprywatnego.

 

Powyższe cele osiągnie się w trzyletnim okresie, realizując w nim trzy zadania, których wspólną częścią będzie proces stopniowego dochodzenia do nadającego się do praktycznego wdrożenia zestawu pięciu produktów ubezpieczeniowych. Będzie on składał się z aktualizacji bieżącej oferty, instrumentów stabilizowania przychodów, ubezpieczania nadwyżek i dochodów, kontraktów indeksowych oraz alternatywnych schematów subsydiowania krajowych ubezpieczeń rolnych. 

 

W ramach projektu konstruowany będzie również pożądany system holistycznego zarządzania ryzykiem, który będzie jednak rozszerzony w stosunku do ujęcia stosowanego przez OECD. Polegać to będzie głównie na wkomponowaniu ryzyka wewnątrz rolniczego w zarządzanie, tradycyjne i zrównoważone, ryzykiem całych łańcuchów żywnościowych. Novum w konstruowaniu powyższego systemu będzie bilansowanie i modelowanie ryzyka na poziomie rodzin rolniczych, a nie tylko w sferze działalności gospodarczej. Trzecim rodzajem modyfikacji koncepcji OECD będzie zintegrowanie ubezpieczeń z instrumentami finansowymi rynków transakcji terminowych. Realizacja projektu pozwoli na zwiększenie skuteczności krajowych ubezpieczeń rolnych w zakresie funkcji poprawiania alokacji ryzyka, ochrony istniejącego majątku w rolnictwie, akumulacji kapitału, mobilizowania zasobów finansowych tworzenia kultury oraz bodźców do stałego doskonalenia holistycznego zarządzania ryzykiem.

Projekt będzie realizowany przez konsorcjum koordynowane przez Ministerstwo. Będzie ono obejmować dwa instytuty badawcze (Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy) oraz dwie uczelnie publiczne (Szkola Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu).

 

Niezależnie od powyższego od nosząc się do podniesionych w przedmiotowym stanowisku kwestii dotyczących niewystarczającego w opinii samorządu rolniczego, wsparcia finansowego skierowanego do producentów świń na zabezpieczenie gospodarstw przed wirusem afrykańskiego pomoru świń (ASF) uprzejmie informuję Pana Prezesa, że zgodnie z u stawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. z 2018 r. poz. 1967.) koszty wykrywania i likwidowania chorób zakaźnych zwierząt objętych obowiązkiem zwalczania ponosi budżet państwa, w tym straty poniesione przez posiadacza zwierząt w związku z nakazem zabicia lub uboju tych zwierząt.

 

Starty w pogłowiu zwierząt wyrównywane są w formie odszkodowania, które zgodnie z art. 49 ust. 1 ww. ustawy przysługuje za bydło, świnie, owce, kozy, konie, kury, kaczki, gęsi, indyki, perlice, przepiórki, kuropatwy, bażanty, strusie (Struthio camelus), jeleniowate utrzymywane w warunkach fermowych (jeleń szlachetny - Cervus elaphus, jeleń sika - Cervus nippon i daniel - Dama dama), rodziny pszczele (pszczoła miodna - Apis mellifera) oraz ryby słodkowodne zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej oraz za zwierzęta padle w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania.

Zgodnie z art . 49 ust. 5 przedmiotowej ustawy odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje również za zniszczone z nakazu organu IW przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania produkty pochodzenia zwierzęcego w rozumieniu przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.

 

Jednocześnie, należy zauważyć, że zgodnie z art. 49 ust. 7 ww. ustawy odszkodowanie nie przysługuje w przypadku, gdy posiadacz zwierząt nie zastosował się do obowiązków określonych w przepisach ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, jak również innych wymagań określonych w przepisach ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt lub wydanych na jej podstawie rozporządzeń.

Odszkodowanie nie przysługuje także w sytuacji gdy posiadacz zwierząt świadomie wprowadził do swojego gospodarstwa zwierzęta chore, lub podejrzane o zakażenie, albo wprowadził zwierzęta bez wymaganych dokumentów, nie oznakowane, z naruszeniem obowiązujących w tym zakresie przepisów, a także za zwierzęta przywiezione lub umieszczone na rynku z naruszeniem przepisów obowiązujących w tym zakresie Odszkodowanie nie przysługuje również za zwierzęta zlikwidowane w związku ze zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt będąceych własnością podmiotów prowadzących określone formy działalności.

 

Wobec powyższego, powiatowy lekarz weterynarii przed wydaniem decyzji administracyjnej w przedmiocie przyznania odszkodowania, zobowiązany jest do ustalenia, czy istnieją przesłanki do odmowy wypłaty odszkodowania, o których mowa wart. 49 ust. 7 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

 

Decyzje w kwestii odszkodowania wydaje powiatowy lekarz weterynarii i jest to decyzja ostateczna. Niemniej jednak, posiadacz zwierząt niezadowolony z jej rozstrzygnięcia, ma prawo w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieś ć powództwo do są d u rejonowego.

Wysokość przyznanego odszkodowania, co do zasady jest równa wartości rynkowej utraconego zwierzęcia (art. 49 ust. 2 i 3 ww. ustawy). Wartość rynkową zwierzęcia określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców.

Szczegóły dotyczące rzeczoznawców oraz trybu i sposobu szacowania określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 lipca 2009 r. w sprawie rzeczoznawców wyznaczonych przez powiatowego lekarza weterynarii do przeprowadzenia szacowania (Dz.U. poz. 11 61).

W przypadku gdy ze zwierzęcia poddanego ubojowi pozyskane zostały jaki eś produkty, kwotę odszkodowania pomniejsza się o kwoty uzyskane z ich sprzedaży.

Dodatkowo osobom, którym nie przysługuje odszkodowanie, a które przyczyniły się do szybkiej likwidacji choroby zakaźnej, wojewódzki lekarz weterynarii, na wniosek powiatowego lekarza weterynarii, może przyznać nagrodę ze środków budżetu państwa. 

Jednocześnie informuję Pana Prezesa, że w ramach poddziałania 5.1. "Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich - PROW 2014-2020 rolnicy, prowadzący produkcję świń na poziomie co najmniej 50 sztuk, mogą ubiega ć się o przyznanie pomocy na inwestycje, które zabezpieczają gospodarstwo przed przeniesieniem wirusa ASF. Pomoc obejmuje: wykonanie ogrodzenia chlewni wraz z terenem koniecznym do realizacji obsługi świń, w tym miejsca, w których składuje si ę paszę, ściółkę oraz sprzęt do obsługi świń, utworzenie lub zmodernizowanie zadaszonej niecki dezynfekcyjnej , zakup urządzeń do dezynfekcji, wykonanie inwestycji umożliwiających utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach. Maksymalna kwota wsparcia dla beneficjenta wynosi 100 000 zł. Pomoc stanowi refundację do 80% kosztów kwalifikowalnych operacji.

W poddziałaniu "Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” objętym PROW 2014-2020 obecnie jest wyodrębniona kwota 20 000 000 euro na realizację inwestycji dotyczących bioasekuracji.

 

Dotychczas w ramach ww. instrumentu wsparcia odbyły się 3 nabory wniosków o przyznanie pomocy w terminach: 28.09.2017 r. - 27.10.2017 r., 02.01.2018 r. - 31.01.2018 r., 05.1 1.2018 r. 04.12.2018 r.

 

Zgodnie z Harmonogramem planowanych naborów wniosków w ramach PROW, kolejny nabór wniosków o przyznanie pomocy w ramach ww. poddziałania planowany jest we wrześniu 2019 r.

Warunki przyznania pomocy w ramach ww. instrumentu wsparcia zostały określone w rozporządzeni u Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lipca 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz.U. poz. 1478 oraz DZ.U. z 2018 r. poz. 1864).

 

Niezależnie od powyższego informuję Pana Prezesa, że w świetle obowiązujących przepisów nie ma możliwości uruchomienia zaliczek na poczet pomocy udzielanej ze środków krajowych na refundację części kosztów zakupu mat dezynfekcyjnych, sprzętu niezbędnego do wykonania zabiegów dezynfekcyjnych, dezynsekcyjnych lub deratyzacyjnych oraz niezbędnych produktów lub środków do przeprowadzenia tych zabiegów, odzieży ochronnej i obuwia ochronnego oraz wydatków poniesionych na zabezpieczenie budynków, w których są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt domowych zgodnie z przepisami § 13e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 20 15 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. poz. 187, z późn. zm.).

 

Odnosząc się do kwestii otrzymania przez hodowców świń pełnej rekompensaty z tytułu utraty dochodu z powodu wystąpienia ASF uprzejmie informuję, że zgodnie z przepisami § 130 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa producentom świń:

 

1) którym został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyzna nie płatności, 

 

2) będącym mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika l do rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/20 14 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE z dnia 01.07.201 4 L 193), 

 

3) którzy utrzymują lub utrzymywali świnie w siedzibie stada, położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na obszarze:

 

a) wymienionym w części II lub III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji 2014/709/UE z dnia 9 października 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE (Dz.Urz. UE L 295 z 11.10.2014, str. 63, z późn. zm.), zwanej dalej "decyzją 20 14/709/UE", lub 

b) zapowietrzonym lub zagrożonym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, ustanowionym zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt udzielana jest pomoc w wysokości utraconego dochodu obliczonego zgodnie z przepisami tego rozporządzenia.

 

Jednocześnie, odnosząc się do kwestii aktywności krajowych jednostek w sprawach dotyczących ASF, uprzejmie informuję, że w tym obszarze zintensyfikowane działania realizuje w szczególności Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach.

Instytut ten aktywnie uczestniczy w realizacji wielokierunkowych badań dotyczących problematyki ASF, m.in, w ramach międzynarodowych projektach badawczych podejmujących następujące zagadnienia:

Instytut prowadzi także następujące badania mające na celu efektywne zwalczanie ASF:

 

1. Badania o charakterze praktycznym dla lekarzy weterynarii i rolników mające na celu określenie maksymalnego czasu przeżywalności wirusa ASF w tkankach padłych dzików, w glebie, ściółce leśnej w zbiornikach wodnych, w których znajdowały się szczątki dzika padłego z powodu zakażenia ASFV, jak również okresu zakaźności wirusa ASF w ziarnie, zielonce, sianie zanieczyszczonej wirusem.

 

2. Badania nad wskazaniem optymalnych, z praktycznego punktu widzenia, preparatów dezynfekcyjnych przydatnych do dezynfekcji pomieszczeń oraz sprzętu używane go w gospodarstwach według zaleceń normy europejskiej PN-EN 14675 dotyczącej badań wirusobójczości w stosunku do modelowego szczepu VR-250 enterowirusa bydlęcego typu 1 (ECBO). Aktualnie zbadano kilkadziesiąt preparatów o działaniu wirusobójczym.

 

3. Badania realizowane w ramach projektu finansowanego przez Narodowego Centrum Nauki (NCN), nad opracowaniem prototypu delecyjnego szczepu wirusa ASF; wstępne badania nad możliwością skonstruowania skutecznej szczepionki przeciw ASF. W odporności komórkowej przeciwko ASFV zasadnicze znaczenie mają limfocyty T i komórki NK (natural killers), czyli naturalni zabójcy, jak również komórki T CD8. Wirusowe systemy unikania odpowiedzi immunologicznej gospodarza polegają m.in. na synergistycznym działaniu białek kodowanych przez regiony A238L, EP402R i 9GL. Obecnie trwają przygotowania do przeprowadzenia badań z użyciem 30 świń o znanym statusie immunologicznym w pomieszczeniach dla zwierząt klasy PCL3+ PIWet-PIB o wysokich standardach bioasekuracji.

 

4. Nową nadzieją na możliwość śledzenia podobieństwa genetycznego izolatów ASF z ognisk przypadków ASF w Polsce i w krajach, w których występuje ta choroba jest charakterystyczna mutacja (insercja 14 nukleotydów) wykryta przez naukowców Krajowego Laboratorium referencyjnego ds. ASF w PIWet-PIB w obrębie genu 0174L kodującego polimerazę DNA wirusa ASFV. Wykazano, że odkryta mutacja jest przydatnym narzędziem umożliwiającym śledzenie szerzenia się choroby w Polsce.

5. Badanie kompletnych genomów wirusa ASF pochodzących z poszczególnych ognisk choroby u świń przy użyciu techniki sekwencjonowania następnej generacji (NOS). Badania maj ą na celu znalezienie markerów genetycznych charakterystycznych dla wirusów izolowanych z poszczególnych ognisk i ustalenie ich pochodzenia. Uzyskane wyniki wskazuj ą na bardzo wysokie podobieństwo filogenetyczne (99,91- 100%) sekwencji genomowej izolatów ASFV pochodzących z ognisk tej choroby w kraju.

6. Planowane s ą badania nad opracowaniem szybkich testów diagnostycznych (biosensorów) opartych na innowacyjnej technologii PIC - foto-aktywnego układu scalonego do identyfikacji m.in. wirusa ASF.

7. Współpraca w ramach opracowania projektu dot. badań nad szczepionką przeciwko ASF. (SFS-I2-2019 ASF vaccine cali).

8. Współpraca międzynarodowa w ramach COST Action ASF-STOP C15116 Understanding and combating African Swine Fever in Europe (ASF-STOP) - lata realizacji 2015-2020.

---