Prace w gospodarstwie rolnym, których nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 roku życia
Propozycja Głównego Inspektora Pracy wykazu prac w gospodarstwie rolnym, których nie wolno powierzać dzieciom do 16 roku życia.
Uwagi i opinie prosimy przesyłać na adres mir@mir.krakow.pl w terminie do 12 stycznia 2015 roku.
Wykaz czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, których nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 lat
Dla bezpieczeństwa domowników, szczególnie dzieci, gospodarstwo rolne powinno być podzielone na część mieszkalną oraz produkcyjną. Obie części należy oddzielić od siebie siatką lub płotem - najlepiej z pionowymi listwami, tak aby dzieci nie mogły się na nie wspinać. Nie wolno pozwalać dzieciom na przebywanie w części produkcyjnej gospodarstwa z uwagi na zagrożenia wynikające z: manewrowania maszynami rolniczymi, prac związanych z dużym zapyleniem i kontaktem z substancjami chemicznymi, obsługi, a zwłaszcza przepędu dużych zwierząt gospodarskich, czy z uwagi na ryzyko pochwycenia przez ruchome i obracające się części maszyn stacjonarnych.
Dzieciom należy wyznaczyć bezpieczne miejsce zabaw i zapewnić odpowiednią opiekę. Szczególnie w trakcie wzmożonych prac polowych, takich jak żniwa, naj młodsi wymagają uwagi. W żadnym wypadku nie wolno zabierać ich na pole. Gdy jedno z rodziców pracuje, drugie powinno zostać z dziećmi. Dobrym rozwiązaniem jest zorganizowanie przez rodziców oraz nauczycieli lokalnej świetlicy, w której dzieci będą mogły bezpiecznie spędzać czas. Rodzice powinni ustalić między sobą grafik dyżurów w świetlicy, w taki sposób, by dostosować liczbę opiekunów do liczebności dzieci.
Dzieci często chcą pomagać rodzicom w codziennych obowiązkach, jednak jest bardzo wiele prac rolniczych, które są dla nich niebezpieczne lub szkodliwe. Nie wolno powierzać najmłodszym zadań narażających je na utratę zdrowia oraz życia, a w szczególności takich prac i czynności, jak:
1. Eksploatacja maszyn i pojazdów samojezdnych
Zabronione jest powierzanie dzieciom kierowania ciągnikami i samobieżnymi maszynami rolniczymi. Czynności te wymagają wiedzy i doświadczenia, dlatego są przeznaczone wyłącznie dla osób dorosłych, posiadających wymagane uprawnienia. Brak dostatecznych umiejętności przy obsłudze maszyn może skończyć się wypadkiem. Ofiarą zdarzenia może być nie tylko kierowca, ale również osoba postronna.
2. Przebywanie w strefie pracy maszyn
Należy chronić dzieci przed dostępem do pracujących maszyn i pojazdów rolniczych. Najmłodsi nie zawsze zdają sobie sprawę z zagrożeń, dlatego dorośli powinni rozmawiać z nimi o niebezpieczeństwach związanych, na przykład, z zabawą w pobliżu pola, na którym pracuje ciągnik. Ryzyko potrącenia przez samobieżną maszynę rolniczą dotyczy szczególnie małych dzieci, które mogą być niezauważone przez operatora. Dzieci nie należy dopuszczać w pobliże maszyn również z uwagi na szkodliwy hałas, drgania i zapylenie towarzyszące ich pracy.
3. Obsługa maszyn do zbiorów płodów rolnych
Dzieci nie mogą obsługiwać kombajnów, maszyn żniwnych, kosiarek rolniczych, pras do słomy i siana oraz kopaczek do roślin okopowych. Wszystkie te maszyny posiadają bardzo niebezpieczne urządzenia tnące lub zgniatające oraz wiele wirujących części. Podczas ich bezpośredniej obsługi występuje ryzyko pochwycenia przez elementy ruchome, skaleczenia, a nawet amputacji kończyn. Niebezpieczne jest przebywanie w pobliżu pracujących maszyn tego typu, z uwagi na możliwość przejechania lub przewrócenia się maszyny.
4. Sprzęganie i agregowanie
Nie należy angażować dzieci do prac związanych ze sprzęganiem i rozprzęganiem maszyn, narzędzi rolniczych oraz przyczep z ciągnikami. Wykonywanie tych czynności wiąże się z dużym ryzykiem urazów. Może dojść do groźnego w skutkach przygniecenia osoby sprzęgającej do maszyny lub przyczepy, do obrażeń tułowia, głowy, rąk i nóg. Częste są także upadki dyszla przyczepy lub maszyny na stopę osoby sprzęgającej lub pomagającej przy sprzęganiu. Ponadto istnieje ryzyko urazów kręgosłupa z powodu dużego wysiłku fizycznego towarzyszącego tym pracom.
5. Obsługa maszyn z niebezpiecznymi - ostrymi lub ruchomymi elementami
Niebezpieczne dla dzieci są prace związane z obsługą maszyn stacjonarnych znajdujących się w gospodarstwie, takich jak: młocarnie, sieczkarnie, śrutowniki, gniotowniki, mieszalniki, rozdrabniacze, dmuchawy, przenośniki ślimakowe i taśmowe. Maszyny te wyposażone są w ostre, ruchome elementy - noże, topory, walce i bębny, które mogą spowodować poważne urazy dłoni osoby obsługującej. Istnieje także ryzyko pochwycenia przez wały napędowe i pasy transmisyjne. Pracy maszyn towarzyszy duży hałas oraz zapylenie, które jest szkodliwe, szczególnie dla młodego organizmu dziecka.
6. Cięcie drewna
Pilarka tarczowa (tzw. krajzega lub cyrkularka) to jedna znajniebezpieczniejszych maszyn w gospodarstwie. Szczególnie jeśli jest to .sarnoróbka" nieposiadająca wymaganych osłon i zabezpieczeń, takich jak osłona tarczy piły nad i pod stołem, klin rozszczepiający oraz prowadnica. Podczas cięcia drewna może dojść do zakleszczenia i odrzutu materiału, a także do odprysku drzazg. Kontakt z tarczą pracującej piły kończy się poważnym urazem. Dzieci nie powinny obsługiwać "krajzeqi", ani wykonywać czynności pomocniczych, takich jak: podawanie i odbieranie materiału, czy csuwanie trocin.
7. Prace związane z wykorzystaniem pilarek łańcuchowych
Nie wolno powierzać dzieciom prac z użyciem pilarek łańcuchowych. Obsługa piły wymaga siły i sprawności dorosłego mężczyzny oraz odpowiedniej wiedzy i wprawy. Nieumiejętne manewrowanie piłą może być przyczyną tragicznego w skutkach kontaktu z łańcuchem tnącym, ciężkich urazów w wyniku odbicia piły od ciętego materiału lub upuszczenia uruchomionego narzędzia na nogę. Przy obsłudze każdego rodzaju pilarek należy pamiętać o stosowaniu odpowiednich środków ochrony indywidualnej.
8. Ścinka drzew
Prace związane ze ścinaniem drzew, ściąganiem drzew zawieszonych, załadunkiem i rozładunkiem drewna wymagają specjalistycznych umiejętności, dużej siły fizycznej
i doświadczenia. Nigdy nie powinny wykonywać ich dzieci. Pracom tym towarzyszy niebezpieczeństwo przygniecenia przez drzewo oraz zmiażdżenia rąk i nóg.
9. Używanie siekiery
Narzędziem często wykorzystywanym przez rolników przy ścince drzew oraz rąbaniu drewna, a jednocześnie bardzo niebezpiecznym, jest siekiera. Mogą z niej korzystać wyłącznie dorośli. Jej użycie wymaga wprawy i zachowania szczególnej ostrożności, czego w przypadku dzieci może zabraknąć. Nieumiejętne, czy nieuważne użytkowanie może prowadzić do skaleczeń lub amputacji palców dłoni, a w przypadku niewłaściwego stanu narzędzi - do o wiele bardziej niebezpiecznych wypadków, związanych np. z wypadnięciem z toporzyska i wbiciem się w ciało źle osadzonej siekiery. Nawet pomoc w czynnościach związanych ze ścinką i rąbaniem drewna jest niebezpieczna, dlatego bezwzględnie należy wykluczyć z niej dzieci.
10. Obsługa siewników i sadzarek do ziemniaków
Niedopuszczalne jest przebywanie osób na pomostach technologicznych siewników i sadzarek do ziemniaków w trakcie pracy tych maszyn (chyba że producent danej maszyny dopuszcza taką możliwość). Zakaz ten dotyczy szczególnie dzieci. Pomosty służą do napełniania zbiorników sadzarek oraz skrzyni nasiennej w siewnikach w trakcie postoju maszyn (odłączonych od WOM) i wyłącznie w tym celu powinny być wykorzystywane. Rozgarnianie nasion lub ziarna w skrzyni siewnika, a także strącanie nadmiaru sadzeniaków rękami w trakcie pracy maszyn generuje ryzyko poważnych urazów, w tym amputacji palców lub całych dłoni. Nigdy w czynnościach obsługowych siewników i sadzarek nie powinny uczestniczyć dzieci.
11. Prace z wykorzystaniem substancji chemicznych
Należy chronić dzieci przed dostępem do substancji chemicznych przechowywanych w gospodarstwie, w tym przede wszystkim do chemicznych śródków ochrony roślin, nawozów oraz wapna palonego. Tlenkowe wapno nawozowe to substancja o silnych właściwościach pylących, żrących i parzących. Podczas prac związanych z jego załadunkiem, wyładunkiem i wysiewem może dojść do poważnych poparzeń błon śluzowych, oczu i skóry. Nawozy i środki ochrony roślin mogą być silnie trujące. Szczególnie niebezpieczn, dla organizmu są środki chemiczne I i II klasy toksyczności, dlatego ich stosowanie wymaga wcześniejszego specjalistycznego przeszkolenia.
12. Wykorzystywanie i dostęp do rozpuszczalników
Nie wolno powierzać dzieciom prac z użyciem rozpuszczalników organicznych, ani narazac ich na kontakt z tymi substancjami. Rozpuszczalniki (benzyny, rozpuszczalniki nitro, chlorokauczukowe i inne), będące składnikami farb, lakierów, czy klejów są szkodliwe dla zdrowia. Niektóre z nich są rakotwórcze, mają właściwości narkotyczne. Ulegają rozpuszczeniu w tkance mózgowej powodując trwałe szkody w organizmie. Ponadto ich pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Niedozwolony jest również udział dzieci w pracach związanych z topieniem i podgrzewaniem lepiku i smoły, z uwagi na zagrożenie wybuchem, pożarem i poparzeniem. Opary lepiku i smoły zawierają rozpuszczalniki organiczne.
13. Prace grożące poparzeniem
Rozpalanie i obsługa pieców centralnego ogrzewania wiąże się z niebezpieczeństwem wybuchu i pożaru, a tym samym z dużym ryzykiem poparzeń tułowia, twarzy i rąk. Podobne ryzyko dotyczy obsługi parników i kotłów do gotowania. Dzieci nie wolno angażować do tych czynności.
14. Niebezpieczna obsługa zwierząt
Obsługa samców rozpłodowych (buhajów, ogierów, knurów, tryków) powinna być dokonywana przez doświadczonych, silnych mężczyzn. Zwierzęta te mogą być niebezpieczne i spowodować poważny uraz poprzez kopnięcie, przygniecenie, uderzenie, czy ugryzienie. Dlatego nie mogą obsługiwać ich dzieci. Do czynności niebezpiecznych dla naj młodszych należą również: załadunek i rozładunek zwierząt, a także prace przy uboju i rozbiorze zwierząt. Wiąże się z nimi zagrożenie obrażeniami ze strony broniących się zwierząt, a ubój może dodatkowo spowodować uraz psychiczny u dziecka. .
15. Prace w zamkniętych zbiornikach
Prace w silosach i zamkniętych zbiornikach, a także opróżnianie zbiorników szamb, wywóz gnojówki i gnojowicy, to czynności szczególnie niebezpieczne. Poza niebezpieczeństwem urazów mechanicznych, wiąże się z nimi ryzyko śmiertelnego zatrucia. W zamkniętych zbiornikach mogą kumulować się gazy takie jak siarkowodór, metan, dwutlenek węgla, w stężeniach szkodliwych dla zdrowia lub zabójczych. W żadnym wypadków dzieci nie powinny mieć z nimi kontaktu.
16. Prace na wysokości
Wszelkie prace na wysokości, np. na pomostach, drabinach, drzewach, dachach, powinny być wzbronione dzieciom z uwagi na zagrożenie upadkiem. Dzieci bywają mniej uważne, tym bardziej pochłonięte powierzonym zadaniem mogą zapomnieć o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Upadek z wysokości może skończyć się groźnym urazem głowy, kręgosłupa lub kończyny, a nawet śmiercią.
17. Wykonywanie wykopów ziemnych
Dzieciom nie należy powierzać kopania rowów i dołów oraz pracy w wykopach. Przy tych czynnościach występuje niebezpieczeństwo oberwania i obsunięcia się ścian wykopów, a w następstwie - zasypania osoby pracującej. Osunięte masy ziemi mogą spowodować uduszenie dziecka lub doprowadzić do złamań i zmiażdżeń.
18. Eksploatacja ładowaczy i przenośników
Dzieci nie powinny obsługiwać ładowaczy i mechanicznych przenośników. Obsługa tych maszyn wymaga posiadania odpowiednich uprawnień, ale także doświadczenia i wprawy. Poza tym prace te wiążą się z dużą odpowiedzialnością, wymagają wzmożonej uwagi. Nieprawidłowy manewr może skończyć się przejechaniem, przygnieceniem lub uderzeniem osoby znajdującej się pobliży pracującej maszyny. Nieumiejętnie obsługiwana maszyna może się przewrócić i spowodować uraz operatora.
19. Prace w szkodliwych warunkach
Szkodliwe dla młodego organizmu są prace wykonywane w dużym hałasie, niedostatecznym oświetleniu, w pomieszczeniach zapylonych pyłami pochodzenia roślinnego oraz czynności narażające na kontakt z chorobotwórczymi czynnikami biologicznymi (roztoczami, pasożytami zwierzęcymi, grzybami). Należy zabronić dzieciom tego typu prac ze względu na duże ryzyko uszkodzenia słuchu lub wzroku oraz na choroby pasożytnicze, czy grzybicze. Ponadto mogą wystąpić uciążliwe uczulenia i alergie.
20. Spawanie elektryczne
Do prac wzbronionych dzieciom należy spawanie elektryczne lub pomoc przy spawaniu. Wiąże się z nimi zagrożenie naświetleniem szkodliwymi promieniami i poparzeniem dłoni oraz twarzy. Ponadto istnieje ryzyko porażenia prądem. Czynności te wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności oraz stosowania śródków ochrony osobistej.
21. Prace obciążające układ kostno-stawowy
Dzieci nie powinny wykonywać prac wymuszających długotrwałe przyjmowanie nienaturalnej pozycji ciała, np. kucanie, schylanie. Częste podejmowanie tego typu czynności może prowadzić do deformacji stawów i kości młodego, rozwijającego się jeszcze organizmu. Na uszkodzenia szczególnie narażony jest kręgosłup, a jego zwyrodnienia wywołują chroniczny ból i mogą okazać się nieodwracalne.
22. Dźwiganie i przenoszenie
Dzieci nie powinny uczestniczyć w czynnościach związanych z dźwiganiem i przenoszeniem ciężkich przedmiotów. Ręczne prace transportowe są przeznaczone dla osób dorosłych, wymagają odpowiedniej siły fizycznej. Osoba młoda, pracująca ponad swe możliwości jest narażona na bóle i uszkodzenia kręgosłupa, kontuzje stawów oraz zerwania mięśni.
