Uwagi samorządu rolniczego do projektu ustawy o spółdzielniach rolników
8 lipca br. Zarząd KRIR zgłosił uwagi do projektu ustawy o spółdzielniach rolników:
Samorząd rolniczy popiera przestawione i oczekiwane wprowadzenie podstaw prawnych ułatwiających zrzeszanie się rolników, w tym przypadku tworzenie spółdzielni rolników w celu koncentracji produkcji i podaży produktów rolnych. Jest to działanie potrzebne i uznane przez środowisko rolnicze. Niemniej jednak oprócz stworzenia odrębnych regulacji ustawowych dla tworzenia spółdzielni rolników należy odpowiednio zmienić kryteria dostępu dla działań PROW 2014-2020 czy uwzględnić spółdzielnie w obrocie ziemią, aby mogły się rozwijać przez dostęp do środków UE oraz do zakupu i dzierżawienia gruntów z zasobu ANR.
Poniżej szczegółowe uwagi do ww. projektu ustawy.
1. Do art. 6 § 1 pkt 1)
Wydaje się, że niewystarczającym jest, aby przedmiotem działalności spółdzielni rolników było wyłącznie planowanie przez nich produkcji produktów lub grup produktów i dostosowywania jej do warunków rynkowych ze szczególnym uwzględnieniem jej ilości i jakości (prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie planowania - to chyba nie ten podmiot).
2. Do art. 6 § 2
Preambuła § 2 w art. 6 wydaje się być nieprawidłowo sformułowana, że "spółdzielnia rolników oprócz prowadzenia działalności ... koncentracji podaży i popytu, może prowadzić działalność w zakresie przechowywania, konfekcjonowania standaryzacji ... przetwarzania" etc. Raczej powinno być sformułowanie, że w celu prowadzenia działalności koncentracji podaży i popytu, może prowadzić działalność w zakresie przechowywania, konfekcjonowania i standaryzacji ... przetwarzania ...
3. Do art. 7 § 3
Skoro spółdzielnia, zgodnie z § 4 projektowanej ustawy, jest "dobrowolnym zrzeszeniem osób" - to jednocześnie nie może być zapisu ustawowego, że "spółdzielnia rolników nie może odmówić przyjęcia w poczet członków rolnika, jeżeli spełnia on wymogi określone w statucie oraz warunki określone w ustawie". Po pierwsze nie wiadomo, o jakie warunki wymienione w ustawie chodzi. Po drugie, może mieć miejsce sytuacja, że rolnicy działający w spółdzielni znają dobrze rolnika, który chce wstąpić do spółdzielni np. z trudnego charakteru, który będzie utrudniał działanie spółdzielni, destrukcyjnego działania itp. i dlatego mogą nie chcieć przyjąć go w poczet członków spółdzielni. Natomiast zgodnie z projektowaną ustawą będą musieli to obligatoryjnie zrobić. Po trzecie tego typu nakaz nie będzie sprzyjał tworzeniu spółdzielni.
4. Do art, 10 § 6
Zdaniem samorządu rolniczego, w tym stanie prawnym, umowa przenosząca własność udziałów jeśli nie dotyczy członków rodziny, powinna być zawarta, tylko i wyłącznie, w formie aktu notarialnego.
5. Do art. 10 § 8 i § 9
Niezrozumiałe jest dlaczego członek spółdzielni, który wystąpił z tej spółdzielni za wypowiedzeniem lub został wykreślony z powodu zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego może przenieść swoje udziały na osobę nieodpłatnie. Jest to niezrozumiałe szczególnie wtedy gdy członek spółdzielni nie ma spadkobierców a np. nie będzie już w stanie prowadzić gospodarstwa rolnego. Na taki przepis samorząd rolnicze nie wyraża zgody. Przypomina on poprzedni system gospodarczy i nie będzie sprzyjał tworzeniu spółdzielni rolniczych.
6. Do art. 12 § 5pkt 3 i 4
Narzucanie członkom spółdzielni obowiązku przekazania co najmniej 23% dochodu spółdzielni na fundusze, do których w razie jej rozwiązania utracą dostęp są wysoce niekorzystne. Mogą spowodować brak chęci przystąpienia do spółdzielni, zwłaszcza tych najmniejszych. Proponujemy zmianę w pkt 2, aby na fundusz zasobowy przekazywać do 10% dochodu ogólnego według decyzji kompetentnego w tym zakresie organu spółdzielni, a nie jak proponuje się w projekcie, nie mniej niż 10% dochodu ogólnego.
7. Do art. 12 § 5 pkt 4 w kontekście § 8
Wydaje się, że fundusz wzajemnościowy, który stanowi nie mniej niż 3% dochodu ogólnego, a który ma się przeznaczać na rozwój i promocję rolników, ustanowiony na min. 3% jest zdecydowanie niewystarczający jeśli chodzi o rozwój, jeśli chodzi o promocję to tak, ale taka spółdzielnia nie będzie się rozwijać jak 3% przeznaczy na rozwój i promocję.
8. Do art. 16 § 1
Samorząd rolniczy uważa, że przepis stanowiący, iż "W przypadku likwidacji spółdzielni rolników środki zgromadzone w funduszu rezerw niepodzielnych są przekazywane związkowi spółdzielni rolników, jeżeli dana spółdzielnia rolników była członkiem takiego związku albo w przypadku gdy nie była członkiem związku - Krajowej Radzie Spółdzielczej. Przekazane w ten sposób środki są przeznaczane na upowszechnianie idei spółdzielczości." - jest dalece zniechęcający rolników indywidualnych do wstępowania i tworzenia spółdzielni rolników.
9. Do art. 17 § 2 pkt 5)
Przepis ten wydaje się, że wymaga uzupełnienia jak długą karę ograniczenia wolności ustawodawca miał na myśli biorąc pod uwagę przepis § 1, § 4 art. 17, czy § 3 art. 17.
