MRiRW o sytuacji na rynku nawozów
Odpowiadając na pismo KRIR z dn. 21.11.2022 r., Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało cytowane poniżej informacje.
"Nawozy odgrywają istotną rolę dla bezpieczeństwa żywnościowego. Ich produkcja i koszt w dużej mierze zależą od cen gazu ziemnego i innych surowców nawozowych (fosforyty, sól potasowa). Po inwazji Rosji na Ukrainę notowane rekordowe poziomy cen gazu na rynkach europejskich sprawiają, że sytuacja przedsiębiorstw operujących na rynku chemiczno-nawozowym jest niezwykle trudna co w oczywisty sposób dotyczy także producentów krajowych, takich jak Grupa Kapitałowa - Grupa Azoty czy Anwil S.A. Sytuacja ta znalazła odzwierciedlenie w czasowych ograniczeniach produkcji nawozów i ich zmniejszonej podaży na rynku. Ponadto istotnym czynnikiem warunkującym aktualny poziom podaży nawozów mineralnych oprócz produkcji krajowej, jest ograniczenie importu nawozów z Rosji i Białorusi w wyniku zastosowanych sankcji spowodowanych wojną na Ukrainie.
W celu wsparcia polskich rolników, którzy odczuli skutki wzrostu kosztów nawozów, spowodowanego obecnym kryzysem geopolitycznym i związanymi z nim sankcjami, Rząd Rzeczpospolitej Polskiej, opracował program pomocowy o wartości 836 mln euro (3,9 mld złotych) przeznaczony na wsparcie sektora rolnego w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę. Producenci rolni, którzy złożyli wniosek o przyznanie płatności w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w 2022 r. mogli ubiegać się o pomoc na dofinansowanie zakupu nawozów mineralnych (w tym azotowych). Ewentualne, podobne wsparcie w 2023 roku będzie przedmiotem analizy i zależy od dalszego rozwoju sytuacji na rynku.
Dostrzegając problemy rolników związane ze wzrostem cen środków produkcji, w tym nawozów i środków ochrony roślin, w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. wprowadzony został zerowy podatek VAT na nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą i inne środki wspomagające produkcję rolniczą.
Ustawą z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2180) okres obniżenia podarku VAT został przedłużony do dnia 31 grudnia 2022 r.
W kontekście trudnej sytuacji na rynku nawozów Komisja Europejska przedstawiła 9 listopada br. komunikat w sprawie zapewnienia dostępności i przystępności cenowej nawozów. W komunikacie przedstawiono szeroki zakres działań i wskazówek dotyczących sposobów radzenia sobie z wyzwaniami, przed którymi stoją obecnie rolnicy i przemysł UE, a także kraje rozwijające się. Sprawa ewentualnych działań wykorzystujących ramy pomocy publicznej ujętej w ww. komunikacie była dyskutowana m.in. na posiedzeniu Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa AGRIFISH w dniu 21 listopada 2022 r. Na posiedzeniu tym KE omówiła listę wymienionych w komunikacie instrumentów, które mogą pomóc w poradzeniu sobie z efektami obecnej sytuacji. Należą do nich w szczególności możliwości finansowania: wydłużenie tymczasowych ram kryzysowych pomocy państwa wraz ze zwiększeniem limitów pomocy, opcja użycia przez państwa członkowskie środków z funduszy solidarnościowych, możliwość priorytetyzowania przemysłu nawozowego w przypadku konieczności racjonalizacji dostaw gazu. W tym obszarze komunikat wymienia także możliwość wykorzystania w 2023 r. rezerwy rolnej na rzecz wsparcia rolników w związku z wysokimi kosztami produkcji. Potencjalne działania na poziomie kraju będą przedmiotem dalszej analizy i zależą od rozwoju sytuacji na rynku.
Należy zaznaczyć, iż pomimo, że ceny nawozów mineralnych znajdują się nadal na bardzo wysokich poziomach, to odnotowane w październiku br. obniżki cen mogą być początkiem odwrócenia trendu wzrostowego i przekształcenia go w tendencję spadkową, tym bardziej że ceny gazu na europejskim rynku są w wyraźnym trendzie spadkowym. Przemawiać mogą za tym ponadto dostępne dane o polskim imporcie nawozów, które wskazują na jego ożywienie. Z analizy danych dotyczących importu nawozów mineralnych w poszczególnych miesiącach wynika, że sierpień br. był drugim miesiącem w którym import nawozów był ilościowo większy niż rok wcześniej (wcześniej większy w porównaniu z rokiem poprzednim import odnotowano w kwietniu br.). W sierpniu br. zaimportowano 328 tys. ton nawozów mineralnych, o ponad 1/3 więcej niż rok wcześniej. Można zatem przypuszczać, że sytuacja w zakresie wolumenu importu nawozów mineralnych powoli się poprawia, na co wskazuje wzrost importu, nie tylko nawozów azotowych, ale również wieloskładnikowych."
►Pismo MRiRW, Departament Hodowli i Ochrony Roślin, z dn. 25.11.2022 r.
