MRiRW ws. importu zamrożonych owoców miękkich z Ukrainy
W odpowiedzi na ►pismo Izby Rolniczej Województwa Łódzkiego z dn. 28.04.2023 r., w sprawie importu zamrożonych owoców miękkich z Ukrainy oraz pomocy finansowej przy zakupie nawozów MRiRW w ►piśmie z dn. 06.06.2023 r. przekazało poniższe wyjaśnienia.
"(...) Do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi docierają sygnały o zwiększonych zapasach mrożonych owoców miękkich w Polsce, co jest skutkiem wzmożonego importu tych produktów z Ukrainy w związku z agresją zbrojną Federacji Rosyjskiej na ten kraj. Brak jest oficjalnych danych na temat zapasów owoców mrożonych w Polsce, niemniej dane handlowe potwierdzają znaczny wzrost importu tego asortymentu z Ukrainy do Polski.
Analiza danych handlowych w 2022 r. wskazuje, że Polska importuje owoce mrożone (CN 0811) przede wszystkim z krajów trzecich, tj. Ukrainy (44,9 tys. ton) i Egiptu (33 tys. ton). Przywóz z tych dwóch krajów stanowił w sumie ponad 56% całego importu tych produktów do Polski w 2022 r. (łączny import owoców mrożonych do Polski w 2022 r. wyniósł 138 tys. ton). Dalsze miejsca na liście dostawców zajmują Niemcy (4,9%), Serbia i Peru (po 4,5%) czy Kanada (2,7%).
Egipt z udziałem 73% dominuje w imporcie mrożonych truskawek, Ukraina ma największy udział w imporcie mrożonych malin (77%) czy porzeczek czarnych (73%). Pomimo zwiększonego importu mrożonych owoców z Ukrainy, Polska wciąż pozostaje znaczącym eksporterem tych produktów. W 2022 r. z Polski wyeksportowano 329 tys. ton owoców mrożonych, głównie do krajów UE: Niemiec, Holandii i Francji oraz krajów trzecich: Wielkiej Brytanii czy Białorusi. Wyższe ceny uzyskiwane w eksporcie spowodowały, że pomimo spadku wolumenu wywozu (o 14% rok do roku), jego wartość wzrosła o prawie 13%.
Odnosząc się do postulatu ograniczenia importu należy zauważyć, że w relacjach między krajami UE Traktat o funkcjonowaniu UE (TFUE) wyklucza możliwość wprowadzania barier pozataryfowych (z innych względów niż bezpieczeństwo żywności) i taryfowych na rynku wewnętrznym UE.
Kształtowanie relacji handlowych z krajami pozaunijnymi leży w sferze kompetencji unijnych instytucji przy wiodącej roli Komisji Europejskiej. Wprowadzanie przez pojedyncze kraje UE środków polityki handlowej w imporcie z państw trzecich bez uzgodnień na forum UE niesie za sobą ryzyko uruchomienia procedury naruszeniowej TFUE wobec takiego kraju.
Stawki celne i inne środki importowe stosowane przez UE powinny być zgodne z międzynarodowymi zasadami handlu WTO oraz dwustronnymi umowami zawartymi z krajami trzecimi. Ze zobowiązań międzynarodowych wynika m.in. brak możliwości (w normalnych warunkach handlu) stosowania ceł wyższych od poziomu związania zapisanego w umowach międzynarodowych. Wyższe cła lub ograniczenia ilościowe importu mogą być ewentualnie zastosowane jako środek ochronny (po spełnieniu określonych wymogów i przeprowadzeniu przez KE stosownej procedury).
Nieprzestrzeganie przez UE tych zasad może prowadzić do zaskarżenia przez kraje trzecie działań UE przed międzynarodowymi organami ds. rozstrzygania sporów i/lub retaliacji w postaci wprowadzenia przez te kraje barier i utrudnień w dostępie do ich rynków dla unijnego, w tym polskiego, eksportu.
Sytuacja na rynku owoców miękkich jest na bieżąco monitorowana tak, aby w razie pojawiających się na tych rynkach załamań móc szybko reagować.
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wprowadzono możliwość udzielania pomocy dla producentów rolnych, którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z zakłóceniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy, na dofinansowanie zakupu w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r. nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez od podmiotów prowadzących działalność w zakresie obrotu nawozami lub sprzedaży nawozów.
Pomoc będzie przyznawana na wniosek producenta rolnego złożony do kierownika biura powiatowego Agencji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego na formularzu opracowanym przez Agencję i udostępnionym na jej stronie internetowej. Wniosek będzie można złożyć raz do dnia 14 lipca 2023 r.
Ubiegający się o pomoc będzie zobowiązany dołączyć do wniosku o pomoc kopie faktur, ich duplikaty lub imienne dokumenty księgowe o równoznacznej wartości dowodowej dokumentujące zakup w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r. nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez.
Wysokość pomocy nie może przekroczyć iloczynu:
1) deklarowanej przez producenta rolnego we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich, o których mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, powierzchni upraw rolnych i stawki pomocy;
2) liczby ton nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez, zakupionych w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r., i różnicy ceny za tonę nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez, zakupionych w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r., oraz średniej ceny danego typu nawozu mineralnego ogłoszonej przez ministra właściwego do spraw rolnictwa w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu.
Wysokość stawki wynosi:
1) 500 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem traw na gruntach ornych oraz łąk i pastwisk;
2) 250 zł na 1 ha powierzchni łąk i pastwisk oraz traw na gruntach ornych, z wyłączeniem powierzchni, na które przyznano pomoc finansową w ramach działania
„Działanie rolno środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, za realizację zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych, w ramach których obowiązuje całkowity zakaz nawożenia.
W przypadku gdy ze złożonych wniosków będzie wynikać, że zapotrzebowanie na pomoc przekroczy łącznie kwotę 4,7 mld zł, do obliczenia wysokości tej pomocy będzie zastosowany współczynnik korygujący. Współczynnik korygujący stanowi iloraz kwoty 4,7 mld zł i kwoty równej zapotrzebowaniu na tę pomoc wynikającemu ze złożonych wniosków oraz jest ustalany z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
Program powyższej pomocy został notyfikowana Komisji Europejskiej jako zgodny z komunikatem Komisji Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy. A zatem pomoc ta będzie mogła być udzielana od dnia ogłoszenia pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o jej zgodności ze wspólnym rynkiem.
Jednocześnie, na podstawie przepisów ww. rozporządzenia wprowadzono możliwość udzielania pomocy finansowej podmiotowi:
1) prowadzącemu działalność w zakresie obrotu zbożami lub skupu zbóż lub skupu lub mrożenia owoców miękkich, jeżeli nabył zboża w okresie od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r. lub owoce miękkie w okresie od dnia 1 czerwca 2023 r. do dnia 30 września 2023 r. od:
a) producenta rolnego, któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, lub b) podmiotu prowadzącego działalność w zakresie obrotu zbożami lub skupu zbóż lub skupu owoców miękkich, który nabywa zboża lub owoce miękkie od producenta rolnego, któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o mkrajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
2) będącemu mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) 2022/2472 z dnia 14 grudnia 2022 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
3) któremu zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.
Pomoc polega na stosowaniu przez okres nie dłuższy niż 18 miesięcy dopłat do oprocentowania kredytów bankowych udzielonych podmiotowi do dnia 15 października 2023 r.
Kwota kredytów bankowych objętych pomocą udzielonych podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie obrotu zbożami lub skupu zbóż lub skupu lub mrożenia owoców miękkich nie może przekroczyć kwoty 40 mln zł i jednocześnie:
1) kwoty, za którą zostały skupione zboża w okresie od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r. – w przypadku podmiotów prowadzących działalność w zakresie skupu zbóż, lub
2) kwoty, za którą zostały skupione owoce miękkie w okresie od dnia 1 czerwca 2023 r. do dnia 30 września 2023 r. – w przypadku podmiotów prowadzących działalność w zakresie skupu owoców miękkich, albo
3) sumy iloczynu liczby ton skupionych owoców miękkich i kwoty 2000 zł oraz kwoty, za którą zostały skupione owoce miękkie w okresie od dnia 1 czerwca 2023 r. do dnia 30 września 2023 r. – w przypadku podmiotów prowadzących działalność w zakresie skupu i mrożenia owoców miękkich.
Oprocentowanie kredytów dla kredytobiorcy wynosi 2%.
Powyższa pomoc będzie mogła być udzielana od dnia ogłoszenia pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o jej zgodności ze wspólnym rynkiem."
