Narodowy Program Powszechnego Odkwaszenia Gleb w Polsce
Konieczność uregulowania odczynu gleb użytkowanych w rolnictwie w Polsce jest problemem, który ze względu na wywoływane straty społeczne, gospodarcze i ekonomiczne powinien być pilnie rozwiązany. Sytuacja w zakresie odczynu gleb w Polsce jest zła i wymaga natychmiastowej reakcji. Prawie ⅔ użytków rolnych wymaga odkwaszenia. Niestety, ten stan pogarsza i co gorsza, przez lata był tolerowany – nie przeprowadzono kompleksowych i skutecznych działań w celu szerokiego odwrócenia tej tendencji.
W opracowaniu pt. "Narodowy Program Powszechnego Odkwaszenia Gleb w Polsce" przybliżono stan gleb w Polsce pod kątem ich odczynu oraz próbę oszacowania kosztów związanych z tą sytuacją. Jednocześnie zaprezentowano dotychczasowe działania prowadzone w zakresie odkwaszania gleb wraz ze wskazaniem czynników ograniczających ich efektywność. Zaproponowano także rozwiązanie, które jest wolne od dotychczasowych ograniczeń i w znacznym stopniu powinno wyeliminować niską efektywność działań, a ponadto wskazano konieczne modyfikacje obecnych rozwiązań.
Streszczenie
- 64% użytków rolnych (9,4 mln ha) w Polsce wymaga odkwaszenia. W przeważającej większości są to gleby silnie zdegradowane (6,7 mln ha to gleby o odczynie poniżej 5,1 pH).
- Od 3,7 do 6,3 mld złotych rocznie traci potencjalnie polskie rolnictwo z powodu zakwaszenia gleb.
- Rachunek strat wywołanych zaniechaniami w regeneracji gleb jest jeszcze wyższy, jeśli uwzględnimy koszty środowiskowe, społeczne, zwiększone nakłady na środki ochrony roślin, utracone korzyści w sektorach: turystycznym i rybołówstwa (konsekwencje eutrofizacji Morza Bałtyckiego).
- W ramach realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu i Strategii „Od pola do stołu” wykorzystywanie nawozów będzie musiało być zredukowane o 20%. Komisja Europejska postuluje również ograniczenie stosowania środków ochrony roślin o 50%. Aby sprostać tym celom, polskie rolnictwo – zachowując jednocześnie efektywność upraw i konkurencyjność – będzie potrzebowało szybkiego wsparcia w zakresie regeneracji zakwaszonych gleb.
- Program powszechnego odkwaszania gleb w Polsce – obejmujący zarówno stworzenie bazy odczynów gleb, jak i wprowadzenie instytucjonalnego systemu wsparcia rolników w zakresie regeneracji gleb – umożliwi kompleksową regenerację gleb w ciągu pięciu lat. Koncepcja rozwiązania opisana jest w pkt 9.
- Realizacja programu wapnowania regeneracyjnego będzie wymagała alokacji 13,85 mld złotych (całkowity koszt programu) w ciągu pięciu lat. Potencjalne zyski z całego programu w porównaniu do roku uruchomienia programu wyniosą od 41 do 67 mld zł.
- Konieczne jest albo uruchomienie programu, albo całościowe przemodelowanie praktyki rolnictwa węglowego w zakresie wapnowania w ramach PS WPR 2023–2027.
- Zakończenie programu wapnowania regeneracyjnego powinno być powiązane z uruchomieniem programu wapnowania podtrzymującego.
Zachęcamy do zapoznania się z treścią tego opracowania.
►Narodowy Program Powszechnego Odkwaszenia Gleb w Polsce (pdf do pobrania)
