Odpowiedzi resortu rolnictwa na wnioski zgłoszone przez WZ MIR 10.12.2018 r.


W odpowiedzi na pismo z dnia 15 stycznia 2019 r., w którym Zarząd KRIR przekazał wnioski zgloszone podczas posiedzenia Walnego Zgromadzenia Małopolskiej Izby Rolniczej w dniu 10 grudnia 2018 r., resort rolnictwa przekazał pismo, w ktorym odnosi się do przedmiotowych wniosków. Poniżej treść wyjaśnień udzielonych przez MRiRW.

1. W sprawie zmiany zasad kwalifikowalności programu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” i dostosowania ich do warunków produkcyjnych średnich gospodarstw.
(…) Zgodnie z § 3 i 11 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw” objętego PROW na lata 2014-2020 (DzU poz. 1813, z 2016 L poz. 1009, z 2017 r. poz. 109, 1016 i 1981 oraz z 2018 r. poz. 868), w biznesplanie (dokument ten należy dołączyć do wniosku o przyznanie pomocy) wnioskodawca powinien przedstawić koncepcję restrukturyzacji gospodarstwa, w szczególności sposób, w jaki realizacja biznesplanu doprowadzi do osiągnięcia wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa do co najmniej 10 tys. euro i co najmniej o 20% w stosunku do wielkości wyjściowej, jak również informacje dotyczące działań mających na celu rozwój gospodarstwa.
Powyższe wynika z celu szczegółowego jaki realizuje ww. instrument wsparcia, tj. poprawa wyników gospodarczych wszystkich gospodarstw oraz ułatwianie restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw, szczególnie z myślą o zwiększeniu uczestnictwa w rynku i zorientowania na rynek, a także zróżnicowania produkcji rolnej. Dlatego wsparcie w ramach „Restrukturyzacji małych gospodarstw” PROW 2014-2020 zostało ukierunkowane w taki sposób, aby realizacja ww. celu była możliwa (np. poprzez warunek zawarty w § 2 ww. rozporządzenia dot. zarobkowego prowadzenia działalności rolniczej).
W odniesieniu do podniesionych w piśmie kwestii należy wskazać, że obecnie w resorcie rolnictwa trwają prace nad możliwością wprowadzenia zmian w zakresie warunków ubiegania się o pomoc w ramach instrumentu wsparcia „Restrukturyzacja małych gospodarstw”, tj.: zniesienie wymogu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników przez określony czas przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy oraz podwyższenie górnego progu wyjściowej wielkości ekonomicznej do poziomu poniżej 13 tys. euro.
Zdaniem resortu rolnictwa, zniesienie wymogu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników przez określony czas przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy stworzy szerszą ofertę dla rolników, którzy, niezależnie od statusu wynikającego z ubezpieczenia społecznego, planują zrestrukturyzować swoje gospodarstwa.
Z kolei, podwyższenie górnego progu wyjściowej wielkości ekonomicznej do poziomu poniżej 13 tys. euro również umożliwi szerszy dostęp do wsparcia zainteresowanym posiadaczom mniejszych gospodarstw, w szczególności tym, które nie osiągnęły w pełni orientacji rynkowej i wymagają restrukturyzacji.
Należy jednakże zaznaczyć, iż modyfikacje w ww. zakresie wymagają zmiany PROW 2014-2020, co oznacza, iż muszą być zaakceptowane przez Komisję Europejską. Obecnie strona polska oczekuje na stanowisko Komisji Europejskiej w ww. sprawie.

2. Odnośne wniosku w sprawie ubezpieczenia pomocnika sezonowego w KRUS adekwatnie do liczby dni przepracowanych w miesiącu.
(…) Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU z 2017 r. poz. 2336, z późn. zm.), składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za pomocnika rolnika jest opłacana proporcjonalnie do liczby dni, na które została zawarta umowa o pomocy przy zbiorach.

3. W sprawie zmiany przepisów dot. wypłaty zasiłku chorobowego dla rolników, w szczególności w zakresie: skrócenia okresu niezdolności do pracy rolnika, uprawniającego go do wypłaty zasiłku, z 30 do 7 dni; oraz podniesiona kwoty wypłacanego zasiłku za jeden dzień. 
(…) Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie przez co najmniej 30 dni. Należy jednak zaznaczyć, że zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, trwającej nieprzerwanie co najmniej 30 dni. Wprawdzie wysokość zasiłku chorobowego za każdy dzień niezdolności do pracy ustala w drodze rozporządzenia Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale dokonuje tego po zasięgnięciu opinii Rady Ubezpieczenia Społecznego Rolników, z uwzględnieniem stanu finansów Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników.
Zgodnie bowiem z przepisami ww. ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, zasiłek chorobowy jest jednym ze świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego.
Pozostałe świadczenia to jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej oraz partycypowanie w finansowaniu zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia emerytalno-rentowego. Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie stanowi samofinansujący się element ubezpieczenia społecznego rolników w ramach Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników (FSUSR). Oznacza to, że składki ubezpieczonych muszą sfinansować wydatki na świadczenia z tego ubezpieczenia. W związku z powyższym, do wprowadzania ewentualnych zmian w zakresie wysokości i dostępu do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, należy podchodzić bardzo ostrożnie, ponieważ konsekwencją zwiększonych wydatków będzie konieczność podwyższenia składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie. Wpływy i wydatki z FSUSR muszą się zbilansować, aby nie zachwiać jego płynności finansowej. Takie też podejście reprezentuje Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników, która jednocześnie ustala wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie. Zdając sobie sprawę z braku akceptacji do podwyższania składek, trudno oczekiwać zasadniczego wzrostu wysokości zasiłku chorobowego. Te same argumenty przemawiają przeciwko skróceniu okresu wyczekiwania, po którym przysługuje prawo do zasiłku chorobowego.

4. Odnośnie wniosku dotyczącego terminów stosowania nawozów naturalnych uzależniając je od panujących warunków pogodowych, decydujących o zamarzaniu gruntu. Zgodnie z tak ustaloną zasadą obowiązywałby zakaz stosowania nawozów: jesienią – od zamarznięcia ziemi, a wiosną – do jej rozmarznięcia.

(…) Terminy stosowania nawozów płynnych i stałych określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. 2018 r. poz. 1339) (dalej program azotanowy), są rezultatem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 20 listopada 2014 r. w sprawie C-356/13, zgodnie z którym dotychczas obowiązujące w Polsce przepisy w tym zakresie nie gwarantowały wystarczającego poziomu ochrony wód, wynikającego ze stosowania przepisów dyrektywy Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/EWG) tzw. dyrektywy azotanowej. Komisja Europejska uznała, że dotychczas stosowany w Polsce zakaz stosowania nawozów niezależnie od warunków klimatycznych i stanu gleby od początku grudnia do końca lutego, nie jest zgodny z art. 5 ust. 4 lit. a) dyrektywy azotanowej w związku z ust. 1 pkt 1 załącznika III do niej. Jej zdaniem, uwzględniając warunki klimatyczne panujące w Polsce, należało zakazać rolnikom użycia nawozów w okresie roku, kiedy rośliny nie są w fazie wzrostu i nie wchłaniają azotu. Komisja Europejska, kierując się wynikami prac naukowo-badawczych, wskazała, że okres wegetacji roślin w Polsce trwa od 180 - 220 dni, zaczynając się pod koniec marca lub na początku kwietnia i kończąc pod koniec października lub na początku listopada.
Uwzględniając powyższe, w wydanym na podstawie art. 106 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (DzU z 2018 r. poz. 2268 z późn. zm.) programie azotanowym obowiązują określone zasady stosowania nawozów zawierających azot, obejmujące również nawozy naturalne, uwzględniające potrzebę ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.
Program azotanowy wskazuje, że na gruntach ornych nawozy naturalne stosuje się w terminie od dnia l marca do dnia 20 października dla nawozów naturalnych płynnych (dla niektórych gmin do dnia 15 października lub dnia 25 października) oraz od dnia l marca do dnia 31 października – dla nawozów naturalnych stałych. Na trwałych użytkach zielonych nawozy inne niż nawozy naturalne stałe stosuje się w terminie od dnia 1 marca do dnia 31 października, a nawozy naturalne stałe w terminie od dnia 1 marca do dnia 30 listopada. Powyższe związane jest z długością okresu wegetacyjnego roślin panującą w danym obszarze, a do zastosowania takiego podejścia zobowiązuje wyrok TSUE w sprawie C-356/13.
Mając na uwadze konieczność prowadzenia działalności rolniczej w specyficznych warunkach uprawowych lub pogodowych, wprowadzono dodatkowe rozwiązania dla podmiotów, które:

  • będą zakładać uprawy jesienią po późno zbieranych przedpłonach, buraku cukrowym, kukurydzy lub późnych warzywach. Dopuszczalna dawka azotu w wieloskładnikowych nawozach dla zakładanych upraw nie może przekroczyć dawki 30 kg N/ha. Należy szczegółowo udokumentować termin zbioru, datę stosowania nawozu, zastosowane nawozy i ich dawkę oraz termin siewu jesiennej uprawy;
  • nie mogły dokonać zbiorów lub nawożenia z uwagi na niekorzystne warunki pogodowe, w szczególności nadmierne uwilgotnienie gleby. Dla tych podmiotów termin graniczny stosowania nawozów to dzień 30 listopada. Należy tutaj jednak podkreślić, że przepis ten umożliwia działanie w sytuacjach niekorzystnych warunków pogodowych i nie powinien być wykorzystywany podczas lat o zwyczajowo panujących warunkach pogodowych w danym okresie roku.

5. Odnośnie wniosku dotyczącego ogłaszania naborów wniosków w ramach innych programów PROW w terminach nie pokrywających się z okresem składania wniosków o dopłaty obszarowe ze względu na duże obciążenie służb doradczych w tym okresie.
(…) Wniosek obszarowy jest to wspólny wniosek płatności bezpośrednich i działań obszarowych PROW1. Wniosek o przyznanie ww. płatności wraz z załącznikami składa się od dnia 15 marca do dnia 15 maja danego roku do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wniosek może być także złożony w terminie 25 dni kalendarzowych po ww. terminie składania wniosków, jednak za każdy dzień roboczy opóźnienia, stosowane będzie zmniejszenie płatności w wysokości 1% należnej kwoty płatności.
Jednocześnie pragnę poinformować, że w przypadku działania zalesieniowego PROW 2014-2020, w zakresie jednej spośród trzech płatności zalesieniowych tzw. wsparcia na zalesienie (część inwestycyjna), nabór wniosków o przyznanie ww. wsparcia ogłaszany jest przez Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, nie później niż w dniu 1 marca. W przypadku ogłoszenia w danym roku naboru wniosków o przyznanie wsparcia na zalesienie, wniosek o przyznanie tego wsparcia składa się do kierownika biura powiatowego ARiMR w terminie od dnia 1 czerwca do dnia 31 lipca tego roku. W związku z powyższym, termin składania wniosków o przyznanie wsparcia na zalesienie nie koliduje z terminem naboru wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich i płatności obszarowych PROW.
Ponadto, planując szkolenia dla doradców rolniczych, okres sporządzania wniosków o płatności obszarowe został wyłączony z planowania zajęć dydaktycznych.
1 Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami PROW 2014-2020, Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne PROW 2014-2020, Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020, Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów PROW 2014-2020 - w zakresie premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej, Płatności rolnośrodowiskowe PROW 2007-2013. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne PROW 2007-2013 – w zakresie premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej.

6. Odnośnie wniosku dot. wyłączenia przez KOWR z istniejących dzierżaw co najmniej 30% areału (ze względu na brak upełnorolnienia) i przeznaczenia go w ramach przetargów ograniczonych dla rolników. Dotyczy to obszarów dzierżaw powyżej 50 ha.
(…) Wydzierżawianie nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa prowadzone jest przez oddziały terenowe Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (DzU z 2018 r. poz. 91 z późn.zm.), w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania przetargów na dzierżawę nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (DzU z 2013 r., poz. 1142) oraz w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 sierpnia 2016 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (DzU poz. 1186).
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, KOWR gospodaruje Zasobem WRSP w pierwszej kolejności w drodze wydzierżawiania albo sprzedaży nieruchomości rolnych na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych. W związku ze zmianą przepisów, wprowadzoną ustawą z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (DzU z 2016 r. poz. 585), podstawową formą zagospodarowania gruntów Zasobu o charakterze rolnym co do zasady jest dzierżawa.
W myśl art. 38 ust. la ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, w każdej nowo zawieranej umowie dzierżawy zamieszcza się zapis o możliwości wyłączenia 30% powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy.
Umowy dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przedłużane są na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy na nowych warunkach uzgodnionych z dzierżawcą, z tym, że czynsz nie może być niższy od dotychczasowego.
Kwestie związane z przedłużaniem umów dzierżawy uregulowane zostały Zarządzeniem Nr 95/2017/Z Dyrektora Generalnego KOWR z dnia 6 października 2017 r. w sprawie wykonywania umowy dzierżawy nieruchomości Zasobu WRSP. Na wydłużenie albo odmowę wydłużenia terminu obowiązywania umowy dzierżawy nieruchomości rolnej o powierzchni powyżej 50 ha, wymagana jest obecnie zgoda Dyrektora Generalnego KOWR.
Warunkiem przedłużenia umowy jest w szczególności:

  • złożenie przez dzierżawcę oświadczenia o zamiarze dalszego dzierżawienia nieruchomości, najpóźniej na 3 miesiące, przed zakończeniem umowy dzierżawy (art. 39 ust. 4 pkt l ustawy);
  • prawidłowość wywiązywania się dzierżawcy z zobowiązań wynikających z umowy dzierżawy (w tym prowadzenia przez dzierżawcę racjonalnej gospodarki rolnej na dzierżawionej nieruchomości),
  • wywiązywanie się dzierżawcy z zobowiązań finansowych zarówno wobec KOWR, jak i z innych zobowiązań związanych z przedmiotem dzierżawy,
  • wiarygodność finansowa dzierżawcy,
  • zabezpieczenie należności KOWR.

Jednocześnie należy wskazać, że wniosek dzierżawcy o przedłużenie umowy stanowi informację, że jest on zainteresowany dalszym dzierżawieniem nieruchomości. Nie oznacza to jednak, że KOWR automatycznie taką umowę przedłuża w każdym przypadku, nie rozpatrzywszy innych aspektów wiążących się z wykonywaniem danej umowy dzierżawy. Decyzja o przedłużeniu okresu dzierżawy jest zależna m.in. od charakteru i przeznaczenia nieruchomości, zapotrzebowania na grunty zgłaszanego przez okolicznych rolników, aktualnej sytuacji dzierżawcy (np. profil prowadzonej produkcji rolniczej, udział w programach finansowanych albo współfinansowanych ze środków pomocowych, poziom zatrudnienia, nakłady poniesione w ramach prowadzonej działalności rolniczej).
Jeżeli dzierżawca wywiązuje się z zobowiązań wynikających z umowy dzierżawy i nie ma przeszkód formalno-prawnych do jej wydłużenia, wniosek dzierżawcy rozpatrywany jest zgodnie z obowiązującą w tym zakresie procedurą. Każda umowa podlega odrębnej analizie, a zatem wnioski dzierżawców zgłaszających chęć wydłużenia umowy są analizowane pod względem zasadności jej kontynuowania w dotychczasowym lub zmienionym kształcie, oceny wysokości czynszu, a decyzja o wydłużeniu dzierżawy uzależniona jest od szeregu czynników takich jak:

  • czy dzierżawione działki objęte są programem współfinansowanym ze środków UE, którego przerwanie może spowodować negatywne skutki finansowe dla obecnego dzierżawcy;
  • czy na danym terenie występuje i w jakim natężeniu zapotrzebowanie na grunty, zgłaszane przez rolników (osoby fizyczne), np. na podstawie przetargów przeprowadzonych w ostatnim okresie na grunty z danej gminy i gmin graniczących oraz informacje pozyskane ze środowisk rolniczych reprezentujących rolników na danym terenie, jaka jest powierzchnia wolnych gruntów Zasobu znajdujących na terenie gminy, gdzie położona jest dzierżawiona nieruchomość lub gmin graniczących, w tym wyłączone w ramach 30%, które mogą być przeznaczone dla rolników indywidualnych;
  • czy dzierżawca wywiązuje się z obowiązków wynikających z umowy dzierżawy i nie ma przeszkód formalno-prawnych do jej wydłużenia;
  • czy dzierżawca posiada status rolnika indywidualnego w świetle przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego;
  • powierzchnia gruntów wchodzących w skład gospodarstwa dzierżawcy, a w przypadku osób posiadających rozdzielność majątkową - dodatkowo jaka jest powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie małżonka;
  • powierzchnia gruntów nabytych z Zasobu przez dzierżawcę i jego małżonka oraz ilości i powierzchni innych czynnych umów dzierżawy gruntów Zasobu;
  • skala produkcji zwierzęcej (ilości i rodzaju utrzymywanych zwierząt) w gospodarstwie rolnym dzierżawcy;
  • liczba zatrudnionych przez dzierżawcę pracowników na podstawie umowy o pracę w jego gospodarstwie rolnym.

Dlatego też KOWR, rozpatrując wnioski dzierżawców o wydłużenie umów dzierżaw, bierze pod uwagę zarówno potrzeby rolników indywidualnych chcących powiększać swoje gospodarstwa rodzinne, jak też uwzględnia sytuację wieloletnich dzierżawców, w przypadku których nieprzedłużenie okresu trwania umowy lub ograniczenie przedmiotu dzierżawy może wywołać negatywne skutki.
W związku z tym zachodzi konieczność podejmowania takich działań, które pozwolą na przeprowadzenie racjonalnej restrukturyzacji dzierżawionej nieruchomości, a dzierżawcy – na podjęcie działań mających na celu zmianę profilu lub ograniczenie prowadzonej działalności rolniczej, jak też wywiązania się z zobowiązań.
Dodatkowo przy przedłużaniu przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa umów dzierżaw z podmiotami, które prowadzą gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 300 ha UR w zawieranych aneksach do umowy co do zasady zamieszczany jest zapis dotyczący możliwości wyłączenia nie więcej niż 30% powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy na zabezpieczenia pod ewentualne w przyszłości zapotrzebowanie na grunty rolne rolników indywidualnych.
Należy podkreślić, że KOWR przychyla się do kwestii poruszanych we wnioskach samorządów rolniczych w kwestiach związanych z zabezpieczeniem gruntów na powiększanie gospodarstw rodzinnych rolników indywidulanych. Należy wskazać, że Pan Prezes w piśmie dnia 16.02.2018 r., znak: KRIR/199/2018, skierowanym do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zgłosił propozycję dotyczącą braku konieczności wyrażania przez właściwe miejscowo izby rolnicze opinii w przypadku, gdy przedłużeniu podlega umowa, której dzierżawcą jest rolnik indywidualny. Dyrektor Generalny KOWR, podzielając stanowisko KRIR w tym zakresie, pismem z dnia 6 kwietnia 2018 r., skierowanym do Dyrektorów Oddziałów Terenowych KOWR wskazał, że w przypadku rozpatrywania przez Oddziały wniosków dzierżawców, którzy niee posiadają statusu rolnika indywidualnego, zachodzi potrzeba zasięgnięcia opinii izby rolniczej w zakresie zapotrzebowania na grunty, zgłaszanego przez rolników indywidualnych zainteresowanych powiększeniem gospodarstw indywidualnych.
Reasumując, należy uznać, że KOWR przywiązuje dużą wagę do kwestii związanych z rozdysponowaniem gruntów dla zabezpieczenia bytu gospodarstw rodzinnych oraz uzyskanych w tym zakresie opinii środowiska rolniczego. Jednocześnie przy rozpatrywaniu wniosków uwzględnia wszystkie argumenty społeczne, gospodarcze i produkcyjne, jak również indywidualną sytuację każdego podmiotu, z którym zawarte są umowy dzierżawy, w tym również wynikające z tytułu nieprzedłużenia umowy dzierżawy konsekwencje dotyczące aktualnej sytuacji dzierżawcy oraz stan i możliwość rozdysponowania dzierżawionych gruntów Zasobu WRSP w momencie ich wydania.

►Pismo MRiRW z dn. 22.02.2019 r. sygnowane przez sekretarza stanu MRiRW Szymona Giżyńskiego.


 

attachments error!
punktator

Przydatne linki


URZĘDY I INSTYTUCJE:

INSPEKCJE:

DORADZTWO:

WIADOMOŚCI ROLNICZE:

ROLNICTWO EKOLOGICZNE i TRADYCYJNE:

WSPARCIE DLA ROLNICTWA I OBSZARÓW WIEJSKICH:

---------------------------------------------------------------------


Licznik odwiedzin: 2490482