03-02-2016, Redaktor: Jkalmuk

W związku z trudną sytuacją na rynku wieprzowiny 4 stycznia 2016 r. Zarząd KRIR w przekazał Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi list otwarty Śląskiej Izby Rolniczej w tej sprawie. Resort rolnictwa w dniu 2 lutego 2016 r. przesłał swoją odpowiedź.

W związku z kryzysem na rynkach rolnych w dniu 17 października 2015 r. weszło w życie rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 2015/1853 z dnia 15 października 2015 r. ustanawiające tymczasową nadzwyczajną pomoc dla rolników w sektorach hodowlanych (Dz.Urz. UE L 271 z 16.10.2015 r., str. 25). Na mocy ww. rozporządzenia państwom członkowskim Unii Europejskiej udostępniona została pomoc w całkowitej kwocie 420 mln euro w celu zapewnienia ukierunkowanego wsparcia dla rolników, którzy odczuwają skutki znacznego spadku cen, będącego bezpośrednią konsekwencją wprowadzonego przez Rosję zakazu przywozu produktów rolno-spożywczych oraz skutki suszy dla upraw paszowych. Z ogólnej puli środków finansowych Polska otrzymała kwotę 28,9 min euro. Zgodnie z art. 2 rozporządzenia Komisji nr 2015/1853, państwa członkowskie mogą przyznawać dodatkowe finansowanie ze środków krajowych do maksymalnej wartości równej 100% kwoty przyznanej danemu krajowi ze środków UE. Mając na uwadze powyższe, przygotowano projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji przez Agencję Rynku Rolnego zadań związanych z ustanowieniem tymczasowej nadzwyczajnej pomocy dla rolników w sektorach hodowlanych. Proponuje się, obok wykorzystania środków pochodzących z budżetu UE, przeznaczenie kwoty w takiej samej wysokości z budżetu krajowego i objęcie wsparciem producentów mleka, którzy od 2014 r. w największym stopniu odczuli skutki niekorzystnej sytuacji rynkowej oraz producentów świń, którzy od 2014 r. znajdowali się w trudnej sytuacji oraz ponoszą największe straty w związku z występującym w IV kwartale 2015 r. głębokim spadkiem cen. Przewiduje się, że wsparcie będzie udzielane producentowi świń, jeżeli:

• w dniu 30 września 2015 r. posiadał nie więcej niż 2 000 świń;
• w okresie od dnia 1 października do dnia 31 grudnia 2015 r. sprzedał, z przeznaczeniem do uboju, co najmniej 5 i nie więcej niż 2000 świń objętych kodem CN 0103 92 19 (świnie o masie 50 kg i więcej) lub loch objętych kodem CN 0103 92 11 (lochy mające prosięta co najmniej raz, o masie nie mniejszej niż 160 kg);
• w okresie od dnia 1 października 2015 r. do dnia 7 stycznia 2016 r. co najmniej 5 świń sprzedanych przez tego producenta zostało poddanych ubojowi w rzeźni.

Na podstawie wniosków złożonych przez producentów świń ubiegających się o wsparcie zostanie ustalona liczba świń kwalifikujących się do wsparcia. Biorąc pod uwagę kwotę dostępnych środków finansowych oraz liczbę świń kwalifikujących się do wsparcia zostanie ustalona stawka wsparcia. Stawka przypadająca na sztukę nie może być wyższa niż 35 zł. W przypadku świń produkowanych w cyklu zamkniętym, stawka do sztuki zostanie dwukrotnie zwiększona. Projekt został w dniu 22 stycznia 2016 r. przyjęty przez Radę Ministrów. W dniu 28 stycznia 2016 r. rozporządzenie zostało podpisane przez Prezesa Rady Ministrów i skierowane do publikacji.

W celu uzyskania wsparcia finansowego producent będzie zobowiązany do złożenia do właściwego oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego, w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie rozporządzenia, wniosku na formularzu opracowanym przez ARR i udostępnionym na jej stronie internetowej.

Odnosząc się do kwestii działań umożliwiających rozpoczęcie skupu interwencyjnego na rynku trzody chlewnej, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformował, że zasady organizacji rynków rolnych, obejmujące również instrumenty wsparcia, są regulowane na poziomie Unii Europejskiej. Aktualnie obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671, z późn. zm.). W zakresie rynku wieprzowiny przewidziane są instrumenty tzw. „siatki bezpieczeństwa", o uruchomieniu których w sytuacjach kryzysowych może zdecydować Komisja Europejska. Należą do nich dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny oraz instrumenty zarządzania kryzysowego. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podejmuje, będące w jego kompetencji działania, zmierzające do poprawy sytuacji na rynku wieprzowiny, w tym wnioskuje do Komisji Europejskiej o uruchamianie instrumentów służących stabilizacji cen.

W ostatnim czasie sytuacja na rynku wieprzowiny w Polsce uległa pogorszeniu. Mając powyższe na uwadze, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 24 listopada 2015 r. wystąpił do Komisarza ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich z wnioskiem o jak najszybsze uruchomienie dopłat do prywatnego przechowywania mięsa wieprzowego. Szybkie wdrożenie przez Komisję Europejską tego instrumentu wsparcia rynku było bardzo ważne z uwagi na trudną sytuację dochodową gospodarstw produkujących trzodę chlewną. W dniu 15 grudnia 2015 r. zostało opublikowane rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2334 z dnia 14 grudnia 2015 r. wprowadzające prywatne przechowywanie wieprzowiny oraz ustalające z góry stawkę dopłat (Dz. Urz. UE L 329, str. 10). Zgodnie z tym rozporządzeniem, mechanizm zostanie uruchomiony z dniem 4 stycznia 2016 r. Wdrażanie instrumentu dopłat do prywatnego przechowywania ma za zadanie przyczynić się do wzrostu popytu na rynku unijnym i krajowym, co powinno być czynnikiem wyhamowującym spadek cen, a następnie stymulującym ich wzrost.

Przedstawiając powyższe, należy zauważyć, że z uwagi na specyfikę rynków rolnych, w tym rynku wieprzowiny, w szczególności wahania cen, działalność rolnicza jest obarczona ryzykiem. W celu jego minimalizowania, wspólna organizacja rynków rolnych przewiduje rozwiązania, mające na celu wzmocnienie pozycji producentów w łańcuchu dostaw żywności. Należą do nich uznawanie organizacji producentów, ich zrzeszeń oraz organizacji międzybranżowych, a także obowiązkowe umowy na dostawy produktów rolnych.

Organizacje producentów i ich zrzeszenia mogą pełnić znaczącą rolę w koncentracji podaży, poprawie wprowadzania do obrotu, planowania i dostosowywania produkcji do popytu oraz optymalizacji kosztów produkcji i stabilizacji cen producenta. Natomiast organizacje międzybranżowe mogą pełnić ważną role w rozwoju właściwej współpracy miedzy podmiotami łańcucha dostaw.

Stosowanie obowiązkowych pisemnych umów na dostawę produktów powinno natomiast wpłynąć m.in. na: poprawę planowania działań w ramach łańcucha marketingowego, optymalizację kosztów produkcji, wzmocnienie pozycji producentów rolnych i przedsiębiorstw skupujących produkty, ograniczanie nieuczciwych praktyk handlowych, uporządkowanie relacji miedzy producentami a przetwórcami i handlowcami, wzmocnienie siły negocjacyjnej stron umowy.

Wdrożenie powyższych przepisów do prawodawstwa krajowego jest dobrowolne dla państw członkowskich. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zdecydowało o przygotowaniu projektu ustawy wdrażającej m.in. powyższe przepisy do polskiego prawodawstwa, dostrzegając istotność wzmocnienia pozycji producentów w łańcuchu żywnościowym. W dniu 18 września 2015 r. została opublikowana Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1419). W ustawie tej wskazano, że organem właściwym do uznawania organizacji producentów, zrzeszeń organizacji producentów oraz organizacji międzybranżowych, w tym organizacji międzynarodowych (na ich wniosek) są właściwi ze względu na siedzibę tych organizacji lub zrzeszeń dyrektorzy oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego.

W powyższych przepisach przewiduje się również, że każde dostarczanie produktów rolnych, z wyłączeniem sprzedaży bezpośredniej, przez producentów, grupy producentów, organizacje producentów albo zrzeszenia organizacji producentów do pierwszego nabywcy wymaga pisemnej umowy. W przypadku, gdy pierwszym nabywcą nie jest przetwórca, umowa między kolejnymi nabywcami również musi być zawarta na piśmie. Umowa musi także zawierać określone elementy, wymienione w przepisach unijnych, w tym postanowienia w zakresie ceny — określonej wprost w umowie lub mechanizmu określania ceny, ilości i jakości dostarczanych produktów, terminu dostawy, okresu obowiązywania umowy, procedur płatności i jej terminów, itp.. Wszystkie elementy umowy będą swobodnie negocjowane miedzy stronami.

Celem przedmiotowych umów jest z jednej strony zabezpieczenie stałości dostaw niezbędnej ilości surowca o określonych parametrach na potrzeby przemysłu przetwórczego, a z drugiej — zagwarantowanie producentom zapłaty za dostarczone produkty, jeżeli spełnione zostaną warunki zawarte w umowie. Rozwiązanie, o którym mowa powinno korzystnie wpłynąć na stabilizację cen uzyskiwanych przez producentów. Jednocześnie nie należy utożsamiać ww. obowiązku z wprowadzaniem cen minimalnych lub maksymalnych w handlu produktami rolnymi, gdyż takich rozwiązań nie przewiduje prawodawstwo unijne.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w pełni poparło ideę zrzeszania się producentów rolnych we wspólne struktury gospodarcze. Mając na uwadze, że wsparcie wspólnych inicjatyw może odegrać kluczową rolą dla podniesienia konkurencyjności i wzrostu gospodarczego polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich, Ministerstwo kładzie duży nacisk na tworzenie i rozwój grup producentów rolnych. Do najistotniejszych form wsparcia, których wdrożenie przewidziano w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, w celu promowania tego rodzaju form współpracy, będzie należała pomoc finansowa w ramach działania „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów" PROW 2014-2020.

Zgodnie z aktualnymi założeniami, wsparcie będzie przeznaczone dla podmiotów, które:

• działają jako przedsiębiorcy posiadający status grupy producentów rolnych i składają się wyłącznie z osób fizycznych,
• wykonują swoją działalność jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo,
• zostały uznane na poziomie kraju na podstawie planu biznesowego,
• zrzeszają producentów jednego produktu lub grupy produktów, którzy nie byli członkami grupy producentów/ wstępnie uznanej grupy producentów/ organizacji, utworzonej ze względu na ten sam produkt lub grupy produktów, której przyznano pomoc na rozpoczęcie działalności ze grodków Unii Europejskiej po dniu 1 maja 2004 r.

Podmioty chcące skorzystać ze wsparcia będą musiały zadeklarować realizację planu biznesowego, na podstawie którego zostały uznane, w celu osiągnięcia jego założeń w trakcie trwania 5-letniego okresu wsparcia. Wsparcie finansowe będzie realizowane w formie rocznych płatności w okresie pierwszych pięciu lat od uznania grupy przez państwo członkowskie i będzie stanowiło procentowy ryczałt od wartości przychodów netto grupy producentów rolnych ze sprzedaży produktów lub grup produktów, wytworzonych w gospodarstwach rolnych jej członków w poszczególnych latach i sprzedanych odbiorcom niebędącym członkami grupy. Wsparcie będzie wynosiło: 10%, 8%, 6%, 5% i 4% wartości przychodów netto grupy producentów rolnych odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku okresu wsparcia. Poziom wsparcia nie może przekroczyć równowartości 100 000 euro w każdym roku pięcioletniego okresu pomocy. Wypłata ostatniej raty wsparcia nastąpi po potwierdzeniu prawidłowej realizacji planu biznesowego.

W najbliższym czasie projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej w ramach ww. działania zostanie skierowany do konsultacji publicznych.

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbywają się spotkania z przedstawicielami sektora wieprzowiny, mające na celu wspólne wypracowanie rozwiązań stabilizujących sytuacje i poszukiwanie rozwiązań długoterminowych na tym rynku.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowuje program działań długofalowych prowadzących do ustabilizowania sytuacji w sektorze wieprzowiny. Kolejne działania będą dotyczyć m.in. przyspieszenia rozmów na temat dostępu do rynków zbytu i znoszenia barier weterynaryjno-sanitarnych dla wieprzowiny m.in. na rynkach: japońskim, południowokoreańskim i chińskim oraz zwiększenia efektywności funduszy promocji. Ważnym zadaniem jest zminimalizowanie skutków ASF dla producentów trzody chlewnej, a także opracowanie programu odbudowy produkcji trzody chlewnej.

W związku z sygnałami, że zakłady przetwórstwa mięsa stosują jednakowe, niskie ceny skupu trzody chlewnej wobec krajowych producentów, co sugeruje stosowanie praktyk monopolistycznych i zmowy cenowej, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie czy zachowania rynkowe przedsiębiorców prowadzących skup żywca wieprzowego nie naruszają zasad konkurencji. Minister zwrócił sic w szczególności o zbadanie czy nadużycia nie występują w przypadku prowadzenia i rozliczania produkcji w systemie nakładczym, a także czy zakłady przetwórcze płacą więcej za sprowadzany do produkcji surowiec z zagranicy niż oferują polskim producentom, naruszając w ten sposób warunki konkurencji.
W odpowiedzi, Pan Adam Jasser, Prezes UOKiK, podkreślił, że postępowanie w sprawach praktyk ograniczających konkurencje, ze względu na quasi-karny charakter nakładanych na przedsiębiorców kar pieniężnych, wymaga zapewnienia wysokiego standardu dowodowego.
Z tego względu, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się z prośbą o przedstawienie do UOKiK materiałów dowodowych dotyczących nielegalnych praktyk, stosowanych przez poszczególne podmioty w łańcuchu sprzedaży, w szczególności o wskazanie zakładów, którym zarzuca się zawarcie zmowy cenowej.
Pozyskanie ww. informacji niezbędne będzie do analizy ww. działań w kontekście ewentualnego naruszenia zarówno przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2015 r. poz. 184; dalej jako „Ustawa"), tj. zakazu porozumień ograniczających konkurencję (art. 6 Ustawy) lub zakazu nadużywania pozycji dominującej (art. 9 Ustawy), jak i przepisów Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwanego dalej „TFUE" (Dz. Urz. UE z 2010 r. nr C83, s.47), przewidujących analogiczne do Ustawy zakazy stosowania praktyk ograniczających, tj. art. 101 TFUE (zakaz porozumień ograniczających konkurencję) oraz art. 102 TFUE (zakaz nadużywania pozycji dominującej).

Odnosząc się do wsparcia rozwoju produkcji trzody chlewnej, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że jest to możliwe przede wszystkim w ramach działania „Inwestycje w środki trwałe" poddziałanie „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" typ operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych" PROW 2014-2020.
Celem tego instrumentu wsparcia jest zwiększenie rentowności i konkurencyjności gospodarstw m.in. w obszarze rozwoju produkcji prosiąt.
O pomoc może ubiegać się rolnik:

• posiadający gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha lub nieruchomość służącą do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w brzmieniu na dzień wejścia w życie Programu, zwanych dalej „gospodarstwem" i
• kierujący tym gospodarstwem.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa uprawnionego do otrzymania pomocy stanowi co najmniej równowartość 10 tys. euro i nie jest większa niż 200 tys. euro. Dla operacji dotyczących produkcji prosiąt docelowo minimalna liczba loch ma wynosić 50.

Mając na uwadze wyniki prac Zespołu Eksperckiego ds. Rynku Trzody Chlewnej, powołanego z inicjatywy Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz zgłaszane postulaty rolników, została wszczęta procedura zmiany zapisów PROW 2014-2020, dotyczących ww. górnego progu wielkości ekonomicznej dla operacji realizowanych w obszarze rozwoju produkcji prosiąt z 200 tys. euro do 250 tys. euro. Przedmiotowa zmiana jest uzgadniana z Komisją Europejską, a więc obecnie obowiązuje przedział 10-200 tys. euro.

Wsparcie będą mogły uzyskać gospodarstwa o określonej wielkości ekonomicznej, których powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha.

Beneficjentem ww. instrumentu może być rolnik prowadzący działalność rolniczą w celach zarobkowych lub grupa takich rolników.

W przypadku grupy rolników warunek posiadania gospodarstwa powinien być spełniony przez każdego z rolników tworzących grupę, jednakże dopuszcza się, aby gospodarstwo nie miało wymaganej minimalnej wielkości ekonomicznej, jeżeli:

• w wyniku realizacji operacji taką wielkość osiągnie,
• suma wielkości ekonomicznej gospodarstw rolników tworzących grupę wynosi minimum 15 tys. euro.

Żadne z gospodarstw rolników tworzących grupę nie może mieć większej, niż wskazane powyżej, maksymalnej wielkości ekonomicznej lub powierzchni.

Koszty kwalifikowalne będą obejmowały m.in.:

• koszty budowy lub modernizacji budynków lub budowli;
• koszty zakupu (w tym również instalacji) lub leasingu zakończonego przeniesieniem prawa własności nowych maszyn i wyposażenia do wartości rynkowej majątku;
• koszty zakupu (w tym również instalacji) lub budowy elementów infrastruktury technicznej;
• koszty ogólne związane z wydatkami, o których mowa w ww. punktach, takie jak koszty przygotowania dokumentacji technicznej operacji, sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego, czy koszty związane z kierowaniem robotami budowlanymi, opłaty za konsultacje, opłaty za doradztwo na temat zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego, w tym studia wykonalności;
• koszty zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego i zakupu patentów, licencji, praw autorskich, znaków towarowych.

W ramach tego i instrumentu nie ma możliwości wsparcia zakupu zwierząt.

Pomoc polega na refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji:

• do 60% kosztów kwalifikowalnych operacji w przypadku młodych rolników i inwestycji zbiorowych albo,
• do 50% kosztów kwalifikowalnych w przypadku pozostałych operacji

i nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowalnych.

Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo rolne w ramach poddziałania na operacje dotyczące rozwoju produkcji prosiąt, w okresie realizacji PROW 2014-2020, nie może przekroczyć: 900 000 zł.

Operacje realizowane w ramach typu operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych" powinny przyczyniać się do poprawy ogólnych wyników gospodarstwa, tj. poprawy konkurencyjności i zwiększenia rentowności gospodarstwa rolnego w wyniku jego restrukturyzacji. Restrukturyzacja musi doprowadzić do wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie (GVA), w szczególności w wyniku racjonalizacji technologii produkcji lub wprowadzenia innowacji, zmiany profilu lub skali produkcji, poprawy jakości produkcji lub zwiększenia wartości dodanej produktu, co najmniej o 10% w odniesieniu do roku bazowego w okresie 5 lat od dnia przyznania pomocy.

Dla zwiększenia efektów wsparcia, w tym również w zakresie rozwoju produkcji prosiąt, wprowadzono możliwość i preferencje dla wspólnej realizacji inwestycji. W przypadku np. dwóch rolników, maksymalna kwota dofinansowania wyniesie 1,8 min zł, a refundacji podlegać będzie do 60 % poniesionych kosztów kwalifikowalnych.

Mniejsze gospodarstwa rolne będą mogły ubiegać się o pomoc w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw", na realizację określonego projektu przedstawionego w biznesplanie. Pomoc będzie przyznawana w postaci premii w wysokości do 60 000 zł. W okresie realizacji biznesplanu będzie musiał nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa o co najmniej 20 %.

Ponadto, w PROW 2014-2020 w ramach poddziałania „Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych" na operacje typu „Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" przewidziano wsparcie skierowane do producentów rolnych prowadzących produkcję zwierzęcą, w gospodarstwach położonych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego. Wykluczone ze wsparcia są gospodarstwa, prowadzące chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń powyżej 30 kg lub 750 stanowisk dla macior (pozwolenia zintegrowane). Wymaga się, aby po realizacji inwestycji gospodarstwo wyposażone było w urządzenia do składowania nawozów naturalnych o pojemności (powierzchni) odpowiadającej co najmniej 6 — miesięcznej produkcji nawozów naturalnych w tym gospodarstwie.

Wsparcie na inwestycje o charakterze dostosowawczym może być udzielane jedynie w okresie realizacji programu działań dla danego OSN lub w ciągu 12 miesięcy od daty, gdy dany standard stał się obowiązkowy, a w przypadku młodych rolników także w okresie 24 mies. od daty przejęcia gospodarstwa.

Wsparcie (do 50 000 zł) pozwoli na wyposażenie gospodarstw rolnych w urządzenia do przechowywania nawozów naturalnych i pasz soczystych oraz urządzenia do aplikacji nawozów naturalnych. Intensywność wsparcia wynosi do 60% kosztów kwalifikowalnych dla młodych rolników, dla pozostałych beneficjentów - do 50% kosztów kwalifikowalnych.

Ponadto, zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. poz.187 z późn.zm.), producenci będący małym, średnim lub mikroprzedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika nr I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 193 z 01.07.2014, str. 1) mogą ubiegać się o pomoc na realizację inwestycji w przetwórstwie produktów rolnych. Kwota kredytu nie może przekroczyć 70% wartości nakładów na realizację inwestycji i nie może wynosić więcej niż 16 mln zł. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż stopa referencyjna WIBOR 3M powiększona o nie więcej niż 2,5 punktu procentowego. Oprocentowanie należne bankowi jest płacone przez:

kredytobiorcę w wysokości 0,67 oprocentowania płaconego bankowi, jednak nie mniej niż 3%, a gdy oprocentowanie dla banku wynosi poniżej 3% kredytobiorca płaci odsetki w całości
Agencję — w pozostałej części.

Kredyt może zostać udzielony maksymalnie na 15 lat, z okresem karencji w spłacie kredytu, liczonym od dnia zawarcia umowy kredytu do dnia spłaty pierwszej raty kapitału określonej w umowie kredytu do 2 lat.

W odniesieniu do kwestii funduszy promocji podkreślono, że obecny kształt funduszy promocji produktów rolno — spożywczych jest wynikiem długotrwałych konsultacji społecznych. To organizacje branżowe, reprezentujące producentów, wnioskowały, aby wpłaty na fundusze pobierane były od rolników – producentów produktów objętych ustawą, jednak pod warunkiem ustalenia takiego składu komisji zarządzającej, który pozwoliłby na posiadanie przez rolników większości głosów. Dlatego też, zgodnie z art. 10 pkt. 8 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych (Dz. U. Nr 97, poz. 799, z późn.zm.) o funduszach promocji, dla każdego z funduszy promocji tworzy się komisję zarządzającą, w skład której wchodzi 9 członków:

• 4 członków reprezentujących producentów produktów objętych ustawą, wybranych spośród kandydatów zgłoszonych przez ogólnokrajowe organizacje tych podmiotów,
• 4 członków reprezentujących przetwórców, wybranych spośród kandydatów zgłoszonych przez ogólnokrajowe organizacje tych podmiotów,
• 1 członka reprezentującego izby rolnicze, wybranego spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Izb Rolniczych.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, do zadali komisji zarządzających nale2y m.in. ustalenie planu finansowego danego funduszu promocji na dany rok kalendarzowy. A zatem, to komisje zarządzające decydują o przeznaczeniu dostępnych środków, tworząc roczne plany finansowe. Określane są w nich przedsięwzięcia, które w danym roku będą realizowane ze środków funduszu oraz maksymalne kwoty, jakie mogą zostać przeznaczone na realizacje poszczególnych zadań.

Niemniej jednak, jednym z priorytetów Ministerstwa jeśli chodzi o plan prac na lata 2015-2019 jest zmiana sposobu wykorzystania funduszy promocji, tak aby środki na promocję wspierały w większym stopniu polskich rolników.

Odnosząc się do promocji mięsa wieprzowego, zauważono, że dotychczas komisja zarządzająca funduszem promocji mięsa wieprzowego zaangażowała środki funduszu w realizację kampanii promocyjno - informacyjnych, prowadzonych w ramach mechanizmu Wspólnej Polityki Rolnej, co pozwoliło na zwielokrotnienie środków przeznaczanych na działania promocyjne dotyczące mięsa wieprzowego na rynkach zagranicznych. Przykładem takich kampanii są obecnie realizowane programy pt.:

1. „Smaki Europy — jakość i tradycja" dot. promocji mięsa wołowego, wieprzowego i ich przetworów, mięsa drobiowego wysokiej jakości oraz owoców, warzyw i ich przetworów na rynkach Algierii, Białorusi i Chin (okres realizacji: lipiec 2015 —czerwiec 2018);
2. „Smak jakości i tradycji prosto z Europy" dot. promocji mięsa wolowego, wieprzowego i ich przetworów na rynkach Singapuru, Tajwanu, Nowej Zelandii, RPA i Kazachstanu (okres realizacji: lipiec 2015 — czerwiec 2017);
3. „Rozsmakuj się w Europie" dot. promocji mięsa wieprzowego i jego przetworów na rynkach Japonii i Kanady (okres realizacji: lipiec 2015 — czerwiec 2018);
4. „EkoEuropa - jakość i tradycja" dot. promocji nroduktOw rolnictwa ekologicznego tj. warzywa, owoce i ich przetwory oraz mięso wieprzowego, wolowe, drobiowe i ich przetwory na rynkach Japonii, Singapuru i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (okres realizacji: styczeń 2015 — grudnia 2017);
5. „Gwarancja jakości QAFP" dot. promocji mięsa wieprzowego i jego przetworów wytwarzanych w ramach systemu jakości żywności QAFP na rynku polskim (okres realizacji: luty 2014 — styczeń 2017);
6. „Tradycja i jakość europejskiego mięsa" dot. promocji mięsa wieprzowego i wołowego oraz ich przetworów na rynkach Korei Pd., Stanów Zjednoczonych i Wietnamu (okres realizacji: lipiec 2013 — czerwiec 2016);
7. „Europejskie mięso – tradycja, jakość i smak" dot. promocji mięsa wołowego, wieprzowego i ich przetworów oraz mięsa drobiowego wysokiej jakości na rynkach Chin i Zjednoczonych Emiratów Arabskich (okres realizacji: luty 2013 — styczeń 2016);

o łącznym budżecie ponad 23 mln €, z czego blisko 11,5 mln € stanowi dofinansowanie ze Środków UE, ok. 6,9 mln € pochodzi z bud2etu krajowego, natomiast pozostała kwota stanowi wkład własny organizacji branżowych (wkład własny ze grodków Funduszu Promocji Mięsa Wieprzowego wynosi ok. 11,8 mln PLN).

Realizacja powyższych programów służy osiąganiu celów, mających za sobą realne racje społeczne i ekonomiczne, tak po stronie konsumentów, jak i podmiotów zaangażowanych w procesy hodowli i przetwórstwa rolno-spożywczego. Z jednej strony, działania promocyjne finansowane ze środków Funduszy Promocji Produktów Rolno-Spożywczych wpływają na zwiększenie świadomości konsumentów na temat jakości i cech, w tym zalet promowanych produktów, a co się z tym wiąże powodują wzrost ich spożycia. Z drugiej strony, działania te mają na celu poprawę jakości produkowanych wyrobów, zapewniają konkurencyjność branży rolno-spożywczej w warunkach globalnego rynku, a w konsekwencji ułatwiają zdobycie nowych rynków zbytu. Przedsięwzięcia, o których mowa wyżej, wspierają hodowców i przetwórców sektora rolno-spożywczego, służą ich integracji, a także ugruntowują pozycję polskich produktów rolnych na rynku unijnym i wybranych strategicznych rynkach światowych.

Nawiązując do kwestii rozbudowania Zintegrowanego Systemu Informacji Rolniczej o prognozy cen, na wzór europejskich giełd, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że zadania realizowane w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej są sprecyzowane w ustawie z dnia 30 marca 2001 r. o rolniczych badaniach rynkowych i polegają na prowadzeniu notowań cen artykułów rolno-spożywczych i publikacji wyników badań w ramach publicznego systemu administracji rządowej. ZSRIR nie jest w Polsce odpowiednikiem systemów obsługujących podmioty rynkowe, w tym giełdy towarowe. W Polsce prognozy cen przygotowywane są, m.in. na podstawie notowań ZSRIR, ale także w oparciu o dane statystyczne przez ekspertów Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB a także przez Zespół Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych ARR. Również na podstawie ww. danych oraz własnych notowań prognozy cen opracowują np. banki czy organizacje producentów.

Odnosząc się do wprowadzenia czytelnego systemu znakowania mięsa, w taki sposób, aby nabywca łatwo mógł zidentyfikować kraj jego pochodzenia, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że z dniem 13 grudnia 2014 r. zaczęło obowiązywać rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2011, z późn. zm.), zwane dalej „rozporządzeniem (UE) nr 1169/2011", regulujące zasady podawania informacji o środku spożywczym przeznaczonym dla konsumenta.

W stosunku do dotychczasowych wymagań dotyczących podawania kraju/miejsca pochodzenia określonych w dyrektywie 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych, a wdrożonych do krajowego prawodawstwa rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 967, z późn. zm.) wymóg ten w rozporządzeniu (UE) nr 1 169/201 1 został znacznie uszczegółowiony na rzecz konsumentów.

Ogólna wytyczna dotycząca obowiązku wskazania kraju lub miejsca pochodzenia w przypadku, gdy zaniechanie ich wskazania mogłoby wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistego kraju lub miejsca pochodzenia środka spożywczego (w szczególności gdyby informacje towarzyszące środkowi spożywczemu lub etykieta jako całość mogły sugerować, że dany środek spożywczy pochodzi z innego kraju lub miejsca) pozostaje, co do zasady, taka sama jak w obowiązujących dotychczas przepisach.

Jednocześnie dotychczasowe wymagania rozszerzono przepisami art. 26 ust. 3 ww. rozporządzeniem (UE) nr 1169/2011 0 obligatoryjność podawania takiej informacji również dla „podstawowego składnika" (jeśli pochodzi on z innego kraju niż kraj wytworzenia produktu gotowego) oraz wprowadzono w art. 26 ust. 2 lit. b wymóg obowiązkowego podawania kraju pochodzenia dla opakowanego surowego mięsa wieprzowego, baraniego, koziego i drobiu (w oparciu o zasady, które obecnie są stosowane w odniesieniu do wołowiny i cielęciny).

Realizując ten wymóg, Komisja Europejska wydała rozporządzenie wykonawcze (UE) z dnia 13 grudnia 2013 r. nr 1337/2013 ustalające zasady stosowania rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w odniesieniu do wskazania kraju pochodzenia lub miejsca pochodzenia świeżego, schłodzonego i zamrożonego mięsa ze świń, z owiec, kóz i drobiu (Dz. Urz. L z 14.12.2015, poz. 335, str. 19). Zgodnie z tym rozporządzeniem obowiązek wskazywania na etykiecie kraju lub miejsca pochodzenia dotyczy mięsa świeżego, schłodzonego lub zamrożonego pochodzącego ze świń, owiec lub kóz, drobiu. Z dniem 1 kwietnia 2015 r. wymagane jest umieszczanie na etykiecie opakowania następujących danych:

• miejsce chowu: [nazwa państwa członkowskiego UE lub państwa spoza UE], tj. miejsce, w którym zwierzę było chowane przez okres stanowiący istotną część zwykłego cyklu chowu dla każdego gatunku,
• miejsce uboju: [nazwa państwa członkowskiego UE lub państwa spoza UE] tj. miejsce, w którym poddano je ubojowi oraz
• kod partii identyfikujący dostarczane mięso.

Zgodnie z przedmiotem i zakresem stosowania rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1337/2013, określonym w art. 1, zasady zawarte w niniejszym rozporządzeniu dotyczą wskazania kraju pochodzenia lub miejsca pochodzenia na etykiecie produktu, a więc odnoszą się do mięsa opakowanego.

Podsumowując, zapewniono, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi będzie kontynuowało starania, celem doprowadzenia do poprawy sytuacji na rynku wieprzowiny. Ministerstwo nie zaprzestanie także aktywności ukierunkowanej na promocję polskiej żywności i otwieranie nowych rynków zbytu dla polskich produktów rolno-spożywczych, celem poprawy sytuacji w jakiej na skutek zaistniałych uwarunkowań rynkowych, znalazło się wiele gospodarstw rolnych.

Źródło: KRIR 

---