Seminarium nt. przyszłości kwot mlecznych
W piątek, 30 maja br. w siedzibie Małopolskiej Izby Rolniczej w Krakowie odbyło się seminarium poświęcone przyszłości kwotowania mleka.
W seminarium uczestniczyli goście z Francji – eksperci w dziedzinie mleczarstwa: Naomie Ruillat, Richard Gaitan i Adrien Bourlez. Na spotkaniu obecni byli przedstawiciele ARR OT w Krakowie oraz Departamentu Rolnictwa i Geodezji UMWM, przybyli również przedstawiciele związków hodowców bydła, spółdzielni mleczarskich oraz producentów mleka z terenu Małopolski.
Spotkanie otworzył i prowadził Prezes MIR Ryszard Czaicki, który po przywitaniu wszystkich zebranych oddał głos ekspertom z Francji.
Pan Richardi Gaitan krótko scharakteryzował mleczarstwo we Francji (produkcja – 23,7 bln l, 70 tys. gospodarstw mlecznych, 3,6 mln krów, w tym 60% to rasa holsztyńska, 40% mleka przeznaczone na eksport). Następnie omówił zasady organizacji skupu i sprzedaży mleka we Francji i w regionie Rhône-Alpes oraz wyzwania i obawy związane z produkcją wolnorynkową i likwidacją kwot mlecznych w 2015 r.
We Francji najlepsze warunki do produkcji mleka istnieją w Bretanii (32% produkcji krajowej), region Rhône-Alpes, o znacznym zróżnicowaniu geograficznym, produkuje tylko 7% krajowej produkcji. Kwota mleczna przypadająca na rolnika to ok. 80 tys. litrów mleka. Aby zwiększyć tę kwotę rolnik musi zwiększyć powierzchnię gospodarstwa. Kwoty we Francji nie podlegają sprzedaży i są rozdysponowane w obrębie regionu.
Według francuskiego eksperta uwolnienie rynku mleka (od 1 kwietnia 2015 r.) wymagać będzie od producentów zaadaptowania się do nowych warunków w celu uzyskania odpowiedniej ceny – szczególnie w przypadku młodych rolników. Podkreślił, że branża mleczarska we Francji również boryka się z brakiem następców funkcjonujących obecnie producentów mleka (na dzień dzisiejszy 50% producentów mleka to osoby w wieku powyżej 55 lat).
W dalszej części głos zabrał Prezes Małopolskiego Towarzystwa Hodowców Bydła Zbigniew Młyński. Scharakteryzował on krótko sytuację branży mleczarskiej w Polsce oraz przedstawił stanowisko polskich hodowców, którzy obawiają się zalania krajowego rynku mlekiem z krajów „starej unii”. Wyjaśnił, że w Polsce gospodarstwa, które nastawiły się na produkcję mleka poczyniły w tym kierunku duże inwestycje, i będzie im ciężko obniżyć cenę tak, aby móc konkurować na „uwolnionym” rynku. Prezes MTHB odniósł się również do „pakietu mlecznego” wyrażając pogląd, że nie rozwiązuje on problemu mleczarstwa w Polsce ponieważ kwotowanie mleka pozwalało ustabilizować krajową produkcję, natomiast szybkie przejście do wolnej gospodarki może przynieść kolejny kryzys w branży. Przedstawił również propozycje na rok 2014/2015, w których postuluje się m.in. o odstąpienie od referencyjnej zawartości tłuszczu, odstąpienie od karania krajów które przekroczyły kwoty mleczne w przypadku, gdy kwoty nie zostały przekroczone w obrębie całej UE, oraz utworzenie funduszu, który pozwolił by na wypłatę rekompensat za zakupione kwoty.
Główne założenia „pakietu mlecznego” omówiła przedstawicielka ARR OT w Krakowie.
Po wystąpieniach gości Prezes R. Czaicki otworzył dyskusję. Pan Wacław Drożdż, Prezes KZHCzBP zapytał o francuskie doświadczenia w kwestii regionalizacji skupu mleka, oraz o podejmowane przeciwdziałania w zakresie nierównego traktowania rolników.
W odpowiedzi Pan R. Gaitan wyjaśnił, że we Francji to producent szuka odbiorcy, spółdzielnie nie konkurują o dostawców mleka i nie ma administracyjnego podziału odnośnie skupu mleka. Powstające nierówności wynikają wyłącznie z kosztów produkcji i dlatego dążą oni do zachowania podziału na tzw. strefy mleczarskie. Likwidacja tego podziału doprowadziłaby do przeniesienia całej produkcji mleka do Bretanii, gdzie warunki prowadzenia tego typu produkcji są najlepsze.
Odpowiadając na pytanie pana Stanisława Flagi z Departamentu Rolnictwa UMWM, dotyczące roli samorządu regionalnego w sektorze produkcji mleka, pan Gaitan wyjaśnił, że samorząd w regionie Rhône-Alpes jest pozytywnie nastawiony do wspierania producentów, jednak sami rolnicy starają się odsuwać władze samorządowe od działań mających wpływ na rolnictwo.
Pan Wojciech Rasiński z PFHBiPH zapytał o znaczenie rejestracji produktów regionalnych. Francuski ekspert wyjaśnił, że wszystkie produkty pochodzące ze strefy podgórskiej posiadają znaki jakości, co ma bezpośrednie przełożenie na korzyści ekonomiczne.
W toku dyskusji okazało się, że Francuzi na dzień dzisiejszy nie wiedzą, czy we Francji po 31 marca 2015 r. zwiększy się produkcja mleka. Natomiast nasi producenci wyrazili przekonanie, że po zniesieniu kwot mlecznych w Polsce nastąpi wzrost produkcji mleka.
W ostatniej części seminarium Prezes Małopolskiej Izby Rolniczej przedstawił stanowisko Izby w kwestii zniesienia kwot mlecznych.
Joanna Krasicka, MIR
Stanowisko Małopolskiej Izby Rolniczej w sprawie zniesienia kwot mlecznych
z dnia 30 kwietnia 2014 r.
Zapowiedź zmiany na rynku mleka od 1 kwietnia 2015 r., polegającej na zaprzestaniu kwotowania produkcji mlecznej spowoduje znaczące zamieszanie na tym rynku z trudnymi do przewidzenia konsekwencjami dla rynku i dla konsumentów.
Kwoty mleczne, zgodnie z tym co zapowiadano przy ich wprowadzeniu, stanowiły znaczącą wartość dla rolnika, podlegającą dziedziczeniu. Wielu rolników wydatkowało znaczące kwoty w celu ich nabycia inwestując nie tylko w kwoty, ale przede wszystkim inwestując w gospodarstwa mleczne, podnosząc tym samym jakość produkcji i jej wielkość. Proces ten odbywał się bardzo często za zaciągnięte kredyty. Pakiet mleczny, który został określony w znowelizowanej ustawie o rynku mleka, nie daje żadnej rekompensaty za nabyte kwoty, zaś przewidziane w nim mechanizmy, według Izby, są niewystarczające.
Tworzenie organizacji producenckich zrzeszających co najmniej 20 członków lub tworzenie zrzeszeń jest nierealne w warunkach polskich, gdyż większość producentów mleka jest zrzeszonych w spółdzielniach mleczarskich. Przynależność do nowych podmiotów gospodarczych spowoduje konieczność włączenia rolników w system podatku dochodowego.
Mechanizmy stabilizujące rynek polegające na skupie interwencyjnym masła i mleka w proszku OMP, w okresie od 1 marca do 30 września, przy niezmienionych cenach mogą okazać się nieskuteczne. Natomiast środki wyjątkowe, na które zezwala Komisja Europejska, możliwe do zastosowania przez każdy kraj członkowski, są enigmatyczne, a przede wszystkim nie określają ewentualnych rekompensat.
WNIOSKI:
1. Zniesienie kwot mlecznych spowoduje dalszą koncentrację produkcji mleka w dużych gospodarstwach, wzrost konkurencji cenowej na rynku mleka, powodujące wypadanie małych gospodarstw mlecznych.
2. Istnieje konieczność stworzenia rekompensat dla rolników, którzy dokonali znaczących zakupów kwot mlecznych.
3. Nowelizacja ustawy o rynku mleka powinna dokładnie określać na jakich zasadach będą rozdysponowane środki w ramach zarządzania kryzysowego.
4. Należy wspierać rozwój produkcji bydła mięsnego – zwłaszcza w przypadku mniejszych gospodarstw mlecznych, które wypadną z produkcji mleka, a posiadając budynki i infrastrukturę do produkcji zwierzęcej mogą bez większych nakładów przestawić produkcję.
5. Należy wspierać komercjalizację i marketing produktów lokalnych i regionalnych oraz sprzedaż bezpośrednią, co przyczyni się do zachowania produkcji mleczarskiej w gospodarstwach o rozdrobnionej strukturze agrarnej oraz w regionach podgórskich.
Galeria
