Wnioski nt. polskich doświadczeń w zakresie winiarstwa
W dniach 3-7 sierpnia 2009 r. MIR w ramach wspólpracy z francuskim regionem Rhône-Alpes gościla dwóch ekspertów w dziedzinie uprawy winorosli i produkcji wina. Podsumowując wizytę sformułowano kilka uwag.
Obecnie obowiązujące w Polsce przepisy są skierowane do dużych przedsiębiorstw, które produkują wino cały rok, głównie na bazie koncentratu, gdzie maszyny i urządzenia wykorzystywane są do produkcji wina bez przerwy. Obłożone rygorystycznymi wymogami składy podatkowe (produkcja powyżej 1000 hektolitrów) to rozwiązania dla produkujących towary akcyzowe dużych zakładów przemysłowych, a nie dla rolnika, właściciela niewielkiej winnicy, który gorączkowo szuka możliwości dodatkowych dochodów dla swojej rodziny. Natomiast w winnicy produkcja wina trwa nieco powyżej miesiąca. Sprawą sporną są nie przewidziane ubytki w czasie produkcji, z których trudno jest wytłumaczyć się producentowi wina w jaki sposób dokumentować stratę wina spowodowanego rozbiciem szklanych gąsiorów. Tych przypadków losowych nie chce akceptować Urząd Celny i Urząd Skarbowy. Dzisiaj każdy rolnik, który posiada winnice i produkuje wino do 1000 hl musi współpracować z Izbą Celną. Producent musi zarejestrować winnice w Agencji Rynku Rolnego ,Inspekcji Jakości Artykułów Rolno –Spożywczych, Urzędzie Skarbowy, Sanepidzie (który żąda pomieszczenia do mycia owoców a przecież proces technologiczny zabrania mycia gdyż owoce tracą naturalne składniki potrzebne do fermentacji -drożdże). Na warunkach prawnych przed nowelizacją ustawy podjęcie produkcji i sprzedaży wina przez drobnych producentów było prawie niemożliwe, a teraz jest realne, choć dalszym ciągu bardzo trudne. Drobny producent wina (produkujący do 1000 hl rocznie), nie musi już tworzyć składu podatkowego, który do tej pory był największą przeszkodą. Pozostaje oczywiście akcyza, banderole oraz doraźny, miejmy nadzieję, nadzór Urzędu Celnego. Poza tym drobny producent jest zobowiązany do opracowania procedury produkcji oraz wdrożenia systemu kontroli wewnętrznej wyrobu i rozlewu wina gronowego, obejmującego określenie:
- częstotliwości i sposobu pobierania próbek jakościowych,
- metod badań,
- sposobu postępowania z wyrobami winiarskimi nie odpowiadającymi wymaganiom jakościowym,
- zabezpieczania i usuwania odpadów powstających podczas produkcji,
- wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za kontrolę jakości wyrabianego i rozlewanego wina gronowego.
Ponadto ustawa zobowiązuje do posiadania tytułu prawnego do obiektów budowlanych, w których wyrabia się wino lub moszcz gronowy. Wymagane jest również szczegółowe opisanie pomieszczenia do produkcji, z wyszczególnieniem gdzie i jakie maszyny i urządzenia będą się znajdować wykorzystywane podczas produkcji wina, zbiorniki oryginalnie wyprodukowane - wymagana legalizacja .Producent musi przestrzegać ściśle określonego planu lokalizacji
Jednak - jak się dzisiaj okazuje - polski rolnik-producent musi spełniać jeszcze inne dodatkowe warunki chcąc sprzedawać swoje wyroby. Przepisy ustawy o podatku dochodowym określają, że działalnością rolniczą jest wytwarzanie produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym, natomiast produkcja wina to działalność wytwórcza i konieczne jest tutaj prowadzenie działalności gospodarczej a co za tym idzie wykupienie odpowiednich koncesji. Jeśli producent przeznaczy wino do degustacji musi założyć działalność gastronomiczną, natomiast gdy będzie chciał sprzedać wino hurtowo musi zarejestrować się jako hurtownik. Koszty związane z rejestracją i utrzymaniem firmy mogą spowodować, że produkcja będzie nieopłacalna.
Wnioski z wizyty gości z Francji w winnicach Małopolski
1. Należy przyjąć, że ustawa o winiarstwie jest ustawą specyficzną, tak jak produkt jest specyficzny.
2. Aby obniżyć koszty w małych winnicach zasadne jest wspólne użytkowanie maszyn.
3. Biorąc pod uwagę turystyczny aspekt winnic istnieje konieczność tworzenia większych obiektów (winnic) promujących enoturystykę.
4. Najbradziej opłacalna jest sprzedaż win we własnym gospodarstwie.
5. Nie można dopuścić aby wina znajdujące się w obrocie nie spełniały kryterium jakościowych np: obecność octu.
6. Istnieje konieczność wsparcia produkcji przez Urzędy Marszałkowskie.
Henryk Dankowiakowski, MIR
